Kράνος με αερόσακο της AIROH: Συνέντευξη με την εφευρέτρια Roberta Descrovi

Πρωτοποριακή ιδέα που θα μπορούσε να απογειώσει την ασφάλεια που προσφέρουν τα κράνη
Roberta Descrovi, σχεδιάστρια κράνους με αερόσακο για AIROH και AUTOLIV
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

23/12/2022

Πρόσφατα σας είχαμε παρουσιάσει το νέο concept κράνος με αερόσακο της AIROH σε συνεργασία με τον Autoliv, που είδαμε για πρώτη φορά στην EICMA 2022. Η πρωτοπορακή αυτή ιδέα μας κίνησε το ενδιαφέρον, και επικοινωνήσαμε με τη συντονίστρια του project  Roberta Descrovi, για να μάθουμε περισσότερες πληροφορίες.

Σύμφωνα με δεδομένα τα οποία δίνει ο κατασκευαστής αερόσακων Autoliv για το συγκεκριμένο κράνος, η πιθανότητα σοβαρού τραυματισμού από κάποιο κάταγμα στο κρανίο μειώνεται από το 60% στο 30%, αν και στα δεδομένα αυτά δεν περιλαμβάνεται για την ώρα κάποιο στοιχείο για την ταχύτητα της συγκεκριμένης κρούσης. Πέρα από τους κλασικούς αερόσακους για αυτοκίνητα, ο Autoliv έχει σχεδιδάσει και γιλέκα με αερόσακο για αναβάτες δικύκλων, αλλά και αερόσακο για scooter.

Όπως θα περίμενε κανείς, η AIROH εξετάζει συνεχώς τρόπους να βελτιώσει τεχνολογικά τα κράνη της ώστε να παρέχουν κορυφαία ασφάλεια. Ανάμεσα στις τεχνολογίες που έχει εξελίξει, ξεχωρίζουν οι εξής:

  • AMS2 - Ένα σύστημα που κάνει το εσωτερικό του κράνους ασφαλέστερο, χρησιμοποιώντας δυο ημισφαίρια πολυστυρένιου με διαφορετική πυκνότητα, με ένθετα σιλικόνης μεταξύ τους που επιτρέπουν στο κέλυφος να κινείται σε πλάγιες κρούσεις, μειώνοντας την ενέργεια που περά σε κεφάλι και αυχένα.
  • AMS2 PLUS - με ένα νέο υλικό που μπορεί να διαχέει την ενέργεια μιας κρούσης σε όλο το κράνος και με δυο αλληλοκαλυπτόμενα κελύφη με διαφορετικές πυκνότητες.
  • ASN - Ένα ύφασμα που έχει σχεδιαστεί να μειώνει τις δυνάμεις που φτάνουν στο κεφάλι κατά την πρόσκρουση σε κάποιο εμπόδιο.

Τώρα, η εταιρεία ερευνά τη δυνατότητα τοποθέτησης αερόσακου στο κράνος, μια πρωτοποριακή για τη βιομηχανία ιδέα, που ενδέχεται να ανεβάσει κατά πολύ την ασφάλεια των κρανών σε τροχαία ατυχήματα.

AIROH - AUTOLIV

Ακολουθεί η συζήτηση με την Roberta Descrovi - τρίτη από δεξιά στην άνω φωτογραφία, με το λευκό πουκάμισο, ανάμεσα στους ανθρώπους των AIROH & AUTOLIV.

ΜΟΤΟ: Roberta δώσε μας για αρχή το πώς έφτασες στο σημείο αυτό, πώς επέλεξες να σχεδιάσεις ένα κράνος με αερόσακο για τη διπλωματική σου και που έγιναν αυτές οι σπουδές που έδωσαν αυτή την όμορφη ευκαιρία. Επίσης, πώς ξεκίνησες τη συνεργασία σου με την Airoh.

Roberta Descrovi: Όταν ήμουν 18, μετακόμισα στην Αγγλία για να φοιτήσω στο Πανεπιστήμιο Sheffield Hallam, στο Sheffield, για δίπλωμα ng (Bachelor of Engineering) με θέμα το Product Design Engineering (Μηχανικός Σχεδίασης Προϊόντων). Είχα πάντα ενδιαφέρον να σπουδάσω κάτι αντίστοιχο, και έτσι το πτυχίο του Πανεπιστημίου του Sheffield Hallam μου έδωσε τη δυνατότητα να εξελίξω τις ικανότητες μου στη μηχανική και στη χειρονακτική δουλειά.

Ως μέρος της διπλωματικής μου, στο τέλος των 3 ετών των σπουδών μου, χρειάστηκε να δημιουργήσω ένα απτό προϊόν, ώστε να εξασκήσω όλα όσα είχα μάθει. Η αποστολή μου αυτή, σε συνδυασμό με το οικογενειακό πάθος για τις μοτοσυκλέτες, μου έδωσε την ιδέα να δημιουργήσω ένα κράνος με βελτιωμένη απόδοση. Ο αερόσακος αυξάνει τη δυνατότητα της απορρόφησης της επιβράδυνσης που δημιουργείται κατά τη διάρκεια ενός ατυχήματος, προστατεύοντας έτσι καλύτερα τον αναβάτη.

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών μου το καλοκαίρι του 2018, πιστεύοντας στην ιδέα μου για το συγκεκριμένο κράνος, έκανα την τολμηρή κίνηση και ήρθα σε επαφή με την Airoh για να τους παρουσιάσω την ιδέα μου. Ο λόγος που στόχευσα στην Airoh ήταν επειδή είμαι περήφανη για αυτή την εταιρεία -που είναι μία εκ των πρωταγωνιστών στην βιομηχανία κατασκευής κρανών- καθώς η έδρα της είναι στην πόλη που μεγάλωσα.,

Η παρουσίαση της ιδέας μου στον κ. Antonio Locatelli, τον CEO της Airoh, πήγε καλά, αλλά χρειάστηκε να περιμένω 2 χρόνια για να μου ζητήσει η εταιρεία να συνεργαστώ μαζί της, και μαζί και με τον Autoliv, πάνω σε μια προκαταρκτική μελέτη για το κράνος.

AIROH - AUTOLIV

ΜΟΤΟ: Είσαι ανεξάρτητη σύμβουλος, ή εργάζεσαι πλέον full-time στην Airoh;

Roberta Descrovi: Είμαι ανεξάρτητη σύμβουλος, και εργάζομαι στο συγκεκριμένο project με την Airoh και τον Autoliv, ως Τεχνικός Σύμβουλος, καθώς και ως Συντονιστής του Project.

ΜΟΤΟ: Οδηγείς μοτοσυκλέτα; Κι αν ναι τι οδηγείς;

Roberta Descrovi: Ναι, οδηγώ. Πιο συγκεκριμένα οδηγούσα στην πόλη όταν ήμουν έφηβη. Μου είχαν κάνει δώρο μια 50άρα Vespa LX όταν ήμουν 14, και την οδηγούσα καθημερινά για 5 χρόνια, σε αστική χρήση (για να πηγαίνω στο σχολείο, στο γυμναστήριο, βόλτες με φίλους, κ.α.). Οι περισσότεροι έφηβοι στην πόλη μου χρησιμοποιούν μοτοσυκλέτα, και οδηγούσα ανεξαρτήτως καιρού, οδηγούσα ακόμα και όταν χιόνιζε.

Στα 5 αυτά χρόνια που οδηγούσα, είχα και μερικά μικρά τροχαία ατυχήματα (τίποτα σοβαρό, που να χρειαστεί επίσκεψη σε νοσοκομείο), αλλά δυστυχώς είχα έναν φίλο που το 2017 δυστυχώς σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα. Αυτός ήταν ένας ακόμα λόγος που ήθελα να σχεδιάσω ένα ασφαλέστερο κράνος.

ΜΟΤΟ: Μπορείς να μας πεις περισσότερες τεχνικές λεπτομέρειες για το κράνος; Πόσο βαρύτερο θα είναι; Και θα είναι ασφαλές να έχεις μια κάψουλα με πεπιεσμένο αέριο στο κεφάλι σου;

Roberta Descrovi: Η άνεση του αναβάτη είναι σημαντική παράμετρος για την εμπειρία του χρήστη, και το βάρος του κράνους συνδέεται άμεσα με αυτήν. Στην εξέλιξη του concept μας, έχουμε σαφή στόχο όσον αφορά στο βάρος τόσο των εξαρτημάτων για τη λειτουργία του αερόσακου, όσο και για το πού θα τοποθετηθούν εκείνα στο κράνος. Κατά τη διάρκεια της προκαταρκτικής μελέτης λάβαμε τα παραπάνω σοβαρά υπόψη, και κάναμε πολλές δοκιμές ώστε να αξιολογήσουμε τη συμπεριφορά του μηχανισμού που θα φουσκώνει τον αερόσακο, προσέχοντας την ίδια στιγμή να διατηρήσουμε την ασφάλεια του χρήστη.

AIROH - AUTOLIV

ΜΟΤΟ: Για να είναι απόλυτα κατανοητό και για τους αναγνώστες, ο αερόσακος θα φουσκώνει ΠΡΙΝ το κεφάλι του αναβάτη προσκρούσει σε κάποιο εμπόδιο, οπότε πες μας τον μηχανισμό που η ECU αντιλαμβάνεται την σωστή στιγμή να φουσκώσει τον αερόσακο και τον χρόνο που απαιτεί η πλήρη ενεργοποίηση του.

Roberta Descrovi: Σωστά, ο αερόσακος θα φουσκώνει πριν το κράνος χτυπήσει το εμπόδιο. Για να γίνει αυτό, η ECU θα πρέπει να αξιολογήσει στοιχεία από τα γυροσκόπια, τα επιταχυνσιόμετρα και διάφορους άλλους αισθητήρες που της αποστέλλουν πληροφορίες, ώστε να σχηματίζεται η ακριβέστερη εικόνα της δυναμικής του ατυχήματος. Ο αερόσακος θα φουσκώνει εντελώς σε μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου και θα παραμένει φουσκωμένος για μερικά δευτερόλεπτα. Οι ακριβείς χρόνοι και παράμετροι της ενεργοποίησης του θα εξεταστούν σε βάθος στις επόμενες δοκιμές και μελέτες που θα κάνουμε στο μέλλον.

ΜΟΤΟ: Υπάρχει πιθανότητα να ενεργοποιηθεί ο αερόσακος αν το κράνος πέσει από τα χέρια του αναβάτη όταν εκείνος του κουβαλά; Υπάρχει τρόπος για να διακρίνει το σύστημα μια τέτοια περίπτωση;

Roberta Descrovi: Οι αισθητήρες που στέλνουν σήμα στην ECU ελέγχουν τη θέση του αναβάτη και μπορούν να διακρίνουν την πτώση που συμβαίνει σε τροχαίο ατύχημα, όπου και φουσκώνει ο αερόσακος.

AIROH - AUTOLIV

ΜΟΤΟ: Όταν ο αερόσακος φουσκώνει, με το πάνω μέρος του κράνους να έχει αποσπαστεί και χαθεί… θα είναι δυνατόν ο αναβάτης να χρησιμοποιήσει ξανά το κράνος, αν φυσικά αυτό δεν έχει πάθει ζημιά; Κι αν αυτό γίνεται,θα πρέπει να το πάει σε κάποιον dealer της Airoh για τοποθέτηση νέου αερόσακου και πάνω μέρους; Τα συμβατικά κράνη δεν μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, αλλά είναι μία ερώτηση που έχει εμφανιστεί και την μεταφέρουμε.

Roberta Descrovi: Η τεχνολογία θα μπορούσε να υποστηρίξει την επαναχρησιμοποίηση. Όμως, όπως είπατε και εσείς για τα συμβατικά κράνη, μετά από ένα ατύχημα η συμβουλή όλων των κατασκευαστών στον αναβάτη είναι η αντικατάσταση του κράνους. Η ενέργεια που παράγεται στη σύγκρουση πολλές φορές απορροφάται μέσω της θραύσης (μερικής ή και ολικής) του κελύφους, ενώ πολλές φορές η ζημιά αυτή δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι. Οπότε για να εγγυηθούμε την ασφάλεια του αναβάτη, προτείνουμε την αντικατάσταση του κράνους μετά από κάθε ατύχημα.

ΜΟΤΟ: Δοκιμάζετε το κράνος σε διαφορετικού είδους κρούσεις και ατυχήματα; Σε ατυχήματα όπου ο αναβάτης δεν χτυπά ακίνητο εμπόδιο, σε άλλα που προσκρούει, σε χαμηλές και ψηλές ταχύτητες;

Roberta Descrovi: Το κράνος όπου θα ενσωματωθεί ο αερόσακος θα πληροί όλες τις απαραίτητες ισχύουσες προδιαγραφές ασφαλείας, και θα παρέχει τα αναμενόμενα επίπεδα ασφάλειας για συμβατικά κράνη, ακόμα και σε συνθήκες όπου ο αερόσακος δεν θα ενεργοποιείται. Το σύστημα του αερόσακου θα είναι συμπληρωματικό, ώστε να αυξάνει την απορρόφηση ενέργειας από το κράνος.

AIROH - AUTOLIV

ΜΟΤΟ: Τι θα συμβαίνει στα ατυχήματα όπου ο αναβάτης σύρθηκε στην άσφαλτο ή κατρακύλησε; Θα συνεχίζει ο αερόσακος να τον προστατεύει; Θα είναι μήπως ευκολότερο για το κράνος να σκαλώσει κάπου και να κάνει ζημιά στον αυχένα του αναβάτη;

Roberta Descrovi: Στις επόμενες δοκιμές και μελέτες μας θα συμπεριλάβουμε πληθώρα από σενάρια ατυχημάτων, από τα οποία θα έχουμε δεδομένα. Επίσης θα εξετάσουμε σενάρια όπου ο αερόσακος γλιστρά ή σκαλώνει σε εμπόδια. Θα προβούμε σε πολλές δοκιμές ώστε να κατανοήσουμε πλήρως τη συμπεριφορά του κράνους σε μια ευρεία γκάμα σεναρίων με ατυχήματα.

ΜΟΤΟ: Έχουμε αυτή την πρώιμη χρονική στιγμή μία τάξη μεγέθους για την τιμή πώλησης, υποθέτοντας πως έχετε κάνει κάποια μελέτη κόστους; Γνωρίζουμε το πότε θα βγει στην παραγωγή;

Roberta Descrovi: Είναι ακόμα νωρίς για να ανακοινώσουμε εκτιμώμενο κόστος ή χρόνο έλευσης στην αγορά. Ερευνούμε όμως τι ζητά το κοινό, και το κόστος που θα είναι πρόθυμος να πληρώσει για το συγκεκριμένο κράνος ένας αναβάτης

Ετικέτες

Morocco 2025 Road Trip - Έρχεται από την Andeli στις 1-12 Νοεμβρίου

Από Casablanca μέχρι Goreme - Δείτε όλο το πρόγραμμα του 12ήμερου ταξιδιού
morocco road trip andeli
Από τον

Θοδωρή Ξύδη

12/9/2025

Τo νέο road trip “Morocco 2025” της Andeli έρχεται για να ταξιδέψει τους συμμετέχοντες στη "χώρα των χρωμάτων" μέσα από ένα 12ήμερο οδοιπορικό που θα μείνει αξέχαστο σε όσους συμμετάσχουν

Ακολουθεί το δελτίο Τύπου της Andeli:

"Από τον Ιούλιο μέχρι και το Νοέμβριο, η δίτροχη ομάδα της Andeli μας οδηγεί από Casablanca μέχρι Goreme και από Bolzano μέχρι Tataouine με οργανωμένα μοτοσυκλετιστικά ταξίδια για κάθε «γούστο»: Ορεινά περάσματα στις Ιταλικές Άλπεις, φιδίσιοι δρόμοι μέσα σε παρθένα δάση στα Βαλκάνια, διαδρομές με τη Σαχάρα να σε κυκλώνει στο Μαρόκο, ιστορικά μνημεία αιώνων στην Καππαδοκία, αρώματα στην Τυνησία, τοπική κουζίνα και φιλόξενοι άνθρωποι σε κάθε μέρος που επισκεπτόμαστε. Το αμέσως επόμενο οδοιπορικό για το 2025 αφορά σε επίσκεψη στο μαγευτικό Μαρόκο και υπόσχεται αξέχαστες εικόνες και μοναδικές εμπειρίες σε όλους όσους το ζήσουν!

Μαρόκο, 1-12 Νοεμβρίου
Το Μαρόκο είναι μια χώρα σταυροδρόμι μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής, Μεσογείου και Ατλαντικού. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του πολλοί κατακτητές άφησαν τα ίχνη τους στον πολιτισμό και στις συνήθειες των κατοίκων του. Η δυτική Σαχάρα, οι διάσπαρτες οάσεις, η οροσειρά του Άτλαντα, οι πόλεις μικρές ή αυτοκρατορικές με τις πολύχρωμες αγορές, τα γραφικά χωριά και οι πραγματικοί κάτοικοι της ερήμου, οι βεδουίνοι, συνθέτουν ένα ταξίδι στα όρια Δύσης και Ανατολής που θα σας συναρπάσει! Η εξωτική Καζαμπλάνκα, το παλάτι της πρωτεύουσας Ραμπάτ, το περίφημο “Μπλε Χωριό” Σεφσαουέν, η καυτή έρημος με τις καμήλες και οι κόκκινοι αμμόλοφοι της Μερζούγκα, τα στενά δαιδαλώδη σοκάκια στη Μεντίνα της Φες, η παλιά πρωτεύουσα Μεκνές, ο ιδιαίτερος δρόμος μεταξύ Ερφούντ και Ουαρζαζάτ, τα σουκ και η “Πλατεία των Θαυμάτων” στο μοναδικό Μαρακές, το Μαρόκο είναι μια χώρα όπου ο παράδεισος των αισθήσεων σε μαγνητίζει! 

morocco road trip andeli

Το πρόγραμμα του οδοιπορικού

1η μέρα (Σάββατο 1/11): Συνάντηση στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών και αναχώρηση για το Marakesh. Μετά τις απαραίτητες διαδικασίες εισόδου στη χώρα μεταφορά με mini busses στο ξενοδοχείο. Το απόγευμα θα γίνει η παραλαβή των μοτοσυκλετών και μια καλή γνωριμία με την πόλη.

2η μέρα (Κυριακή 2/11): Αναχώρηση προς τη μαγευτική Casablanca, με επίσκεψη στο Τζαμί του «Hassan του ΙΙ» και στην αγορά. Στη συνέχεια περιμένει η πρωτεύουσα του Μαρόκου Rabat, όπου και θα γίνει διανυκτέρευση.

3η μέρα (Δευτέρα 3/11): Συνέχεια προς το βορειότερο σημείο του ταξιδιού, στο Chefchaouen, “το μπλε χωριό”, που σίγουρα θα σας θυμίσει κάτι από Κυκλάδες. Πολλοί λένε ότι δεν έχεις ταξιδέψει στο Μαρόκο αν δεν έχεις περάσει από εδώ.

4η μέρα (Τρίτη 4/11): Πρώτη κύρια στάση σήμερα είναι στον αρχαιολογικό χώρο της Βολούμπιλις, μιας πόλης που αναπτύχθηκε μετά τον 3ο αιώνα π.Χ. ως οικισμός Βερβέρων πριν γίνει πρωτεύουσα του βασιλείου της Μαυριτανίας. Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO πια, έχει χαρακτηριστεί ως “ένα εξαιρετικά καλά διατηρημένο παράδειγμα μιας μεγάλης ρωμαϊκής αποικιακής πόλης στις παρυφές της Αυτοκρατορίας”. Πολύ κοντά είναι το Μεκνές, μία από τις αυτοκρατορικές πόλεις του Μαρόκου. Αυτή η ιστορική πόλη έχει επίσης ανακηρυχθεί ολόκληρη μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η διανυκτέρευση θα γίνει στη μεσαιωνική Φεζ. Η δαιδαλώδης αυτή πόλη, μεγάλο τμήμα της οποίας είναι επίσης ανακηρυγμένο μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, είναι έδρα του παλαιότερου πανεπιστημίου στον κόσμο.

5η μέρα (Τετάρτη 5/11): Ξεκούραση στη Φεζ με άπλετο χρόνο για επισκέψεις στα μνημεία και σε αγορές που πολύ εύκολα μπορείς να «χαθείς». Η Παλιά Μεντίνα της Φες “Fes el Bali” είναι το παλαιότερο οχυρωμένο τμήμα της πόλης. Ιδρύθηκε το 789μΧ. και είναι έντονη η διαφορά της από το τμήμα της πόλης με το όνομα Fes Jdid “New Fes” η οποία κατασκευάστηκε το 1276μΧ. Η Παλιά Φες είναι η μεγαλύτερη από τις δύο μεντίνες και πιστεύεται πως είναι το μεγαλύτερο ελεύθερο από αυτοκίνητα αστικό κέντρο στον κόσμο, σε συνάρτηση με τον πληθυσμό της. Έντονη αισθητικά εμπειρία, η επίσκεψη στο Chouara Tannery, βυρσοδεψείο 800 ετών με δυνατότητα αγορών, ΠΑΝΤΑ μετά από παζάρι.

6η μέρα (Πέμπτη 6/11): Συνεχίζουμε νοτιοανατολικά και στην πορεία μας προς τη Σαχάρα θα διανυκτερεύσουμε στη Midelt. Πόλη χτισμένη από τους Γάλλους αποικιοκράτες, σήμερα γνωστή για την καλλιέργεια μήλων και στο παρελθόν γνωστή για τα ορυχεία στην καρδιά του «Μεγάλου Άτλαντα».
7η μέρα (Παρασκευή 7/11): Σήμερα, αφού διασχίσουμε τη μεγαλύτερη όαση της Σαχάρας στο Μαρόκο, την Tafilalt, θα καταλήξουμε στις παρυφές της ερήμου, στην Merzouga. Η διαδρομή είναι τμήμα του δρόμου των καραβανιών από την περιοχή του Νίγηρα προς το λιμάνι της Ταγγέρης.

8η μέρα (Σάββατο 8/11): «Κυκλική» η διαδρομή σήμερα. Kατευθυνόμαστε προς την όμορφη όαση με φοίνικες Ramlia, που βρίσκεται στα νοτιοανατολικά της ερήμου Σαχάρα, δίπλα στα σύνορα με την Αλγερία. Για να φτάσουμε στη Ramlia, θα ακολουθήσουμε τμήμα της διαδρομής του ράλι Παρίσι-Ντακάρ, μέσα από όμορφα ερημικά τοπία. Οι κάτοικοι της Ramlia είναι αρχαίοι νομάδες της φυλής “Aït Khebbach”, η οποία είναι μέρος της μεγάλης ομάδας “Amazigh” του “Ait Atta” της νοτιοανατολικής Σαχάρας. Φτάνοντας στη Ramlia θα μας περιμένει Barbeque και χρόνος να θαυμάσουμε την απεραντοσύνη της ερήμου. Επιστροφή στη Merzouga, όπου θα αφήσουμε τις μοτοσυκλέτες και θα «βολτάρουμε» πάνω σε καμήλες (ή με jeep) μέχρι το bivouac (βερβέρικες σκηνές) στην έρημο, όπου και θα διανυκτερεύσουμε.

9η μέρα (Κυριακή 9/11): Μετά από δύο μέρες στη Σαχάρα παίρνουμε το δρόμο της επιστροφής. Θα περπατήσουμε στα φαράγγια “Todgha” & “Dades”. Η διανυκτέρευση μας σήμερα δίπλα στο φαράγγι, στο “Ait Hammou”.

10η μέρα (Δευτέρα 10/11): Σύντομη η διαδρομή μας σήμερα με κατεύθυνση την “Quazazarte”, όπου και θα διανυκτερεύσουμε. Θα τη συνδυάσουμε με μία επίσκεψη στα κινηματογραφικά “Atlas Studios” στα οποία έχουν γυριστεί μεγάλες παραγωγές όπως “The Gladiator”, “Game of Thrones”, “Kingdom of Heaven”.

11η μέρα (Τρίτη 11/11): Τελευταία οδηγική μέρα σήμερα. Με τελικό προορισμό το Marakesh, θα διασχίσουμε το ορεινό πέρασμα Tizi n’ Tichka , σε υψόμετρο 2.200 μέτρων. Σήμερα θα παραδώσουμε τις μοτοσυκλέτες και θα έχουμε χρόνο για τα τελευταία ψώνια.

12η μέρα (Τετάρτη 12/11): Μετά το πρωϊνό μας, θα πάρουμε την πτήση της επιστροφής στην Αθήνα. Κλείνουμε ένα ταξίδι σε μια χώρα σταυροδρόμι ηπείρων, θαλασσών και πολιτισμών."