Yamaha AMSAS - Μοτοσυκλέτα που ισορροπεί μόνη της

Με δυνατότητες όμως που φτάνουν μέχρι και την αυτόνομη οδήγηση
Yamaha AMSAS
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

21/12/2022

Τον Μάρτιο του 2004, 14 ομάδες έλαβαν μέρος στη δοκιμασία Desert Challenge της DARPA, στην οποία αυτόνομα οχήματα θα έπρεπε να διασχίσουν χωρίς εξωτερική βοήθεια μια διαδρομή 230 χιλιομέτρων στην έρημο της Νεβάδα. Ανάμεσα τους βρισκόταν και μια μοτοσυκλέτα.

Εκείνη ήταν η πρώτη προσπάθεια για αυτόνομη μοτοσυκλέτα στον κόσμο, που άκουγε στο όνομα Ghost Rider, με πατέρα της τον εφευρέτη Anthony Lewandowski. Στην εκκίνηση ο "αναβάτης φάντασμα" δεν κατάφερε να διανύσει ούτε ένα μέτρο, πέφτοντας στο πλάι και εγκαταλείποντας τον αγώνα. Ο λόγος για το φιάσκο ήταν ένα αστείο ανθρώπινο λάθος. Η ομάδα είχε απενεργοποιήσει το μηχανισμό σταθεροποίησης για να μετακινήσει τη μοτοσυκλέτα στη γραμμή εκκίνησης, και κατόπιν ξέχασαν να τον ενεργοποιήσουν και πάλι. Η Ghost Rider χρησιμοποιούσε 2 μονάδες IMU και είχε σερβομηχανισμούς που γύριζαν αυτόματα το τιμόνι προς την κατάλληλη κατεύθυνση ισορροπώντας-

Ghost Rider DARPA Desert Challenge

Σημειώστε πως την πρώτη εκείνη χρονιά κανένα αυτόνομο όχημα δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τη διαδρομή, με τη DARPA να οργανώνει ξανά το event το 2005, με βραβείο 2 εκατομμυρίων δολαρίων για τον νικητή. Εκεί η πρόοδος των οχημάτων ήταν τεράστια, με πέντε οχήματα να τερματίζουν τη διαδρομή, ενώ η Ghost Rider δεν κατάφερε να περάσει ούτε στα δοκιμαστικά.

Ghost Rider DARPA Desert Challenge

Στη συνέχεια ο Levandowski εγκατέλειψε την αυτόνομη κίνηση όσον αφορά στους 2 τροχούς για να στραφεί στους 4, ως συνιδρυτής στο πρόγραμμα αυτόνομων οχημάτων της Google που κατόπιν μετονομάστηκε σε Waymo. Ο Levandowski έγινε εκατομμυριούχος από το συγκεκριμένο εγχείρημα, ενώ κατόπιν αποχώρησε από τη Waymo κλέβοντας χιλιάδες φακέλους και πατέντες αυτόνομης οδήγησης. Καταδικάστηκε σε 18 μήνες φυλακή, όμως παρέμεινε ελεύθερος καθώς πήρε... συχωροχάρτι από τον Donald Trump την τελευταία ημέρα της προεδρίας του!

Yamaha MOTOBOT

Αφήνουμε τον Levandowski και μεταφερόμαστε στο Tokyo Motor Show του 2015, όπου η Yamaha παρουσίασε κάτι διαφορετικό. Το MOTOBOT δεν ήταν μια αυτόνομη μοτοσυκλέτα, αλλά για ένα ρομπότ που μπορούσε να οδηγεί μια απλή μοτοσυκλέτα χωρίς μετατροπές.

Η Yamaha γύρισε μάλιστα ένα πολύ γουστόζικο βιντεάκι με το MOTOBOT στο οποίο συμμετείχε και ο Valentino Rossi.

Το 2017 παρουσιάστηκε το Motobot 2, που ήταν ακόμα πιο εξελιγμένο, και μπορούσε να οδηγεί ταχύτερα στην πίστα μια μοτοσυκλέτα, αν και ήταν και πάλι αρκετά αργό σε σύγκριση με άνθρωπο. Έκτοτε τα ίχνη του Motobot αγνοούνται, και δεν γνωρίζουμε αν η Yamaha παράτησε την προσπάθεια, καθώς οι λόγοι πίσω από το MOTOBOT ήταν αρκετά μπερδεμένοι, και το project δεν φαινόταν να έχει κάποιο χειροπιαστό στόχο που να είχε εμπορικό αντίκτυπο. Οκ, ρομπότ που οδηγούν μοτοσυκλέτα. Για death-race φουτουριστικό ρομποτικό Πρωτάθλημα δεν ακούγεται άσχημα, αλλά δεν βλέπουμε κάποια άλλη εμπορική χρήση για το MOTOBOT.

Την ίδια χρονιά, στο Tokyo Motor Show, η Yamaha έδειξε το MOTOROID, μια φουτουριστική ηλεκτρική concept μοτοσυκλέτα που ισορροπούσε μόνη της με γυροσκοπικό φαινόμενο, χρησιμποιώντας για τον σκοπό αυτό την... μπαταρία της, η οποία κινούταν δεξιά κι αριστερά με σύστημα που οι Ιάπωνες αποκαλούσαν AMCES (Active Mass Center Control System).

Τη σκυτάλη στις αυτόνομες μοτοσυκλέτες πήρε η Honda το 2017, όταν στην έκθεση τεχνολογίας CES παρουσίασε το Honda Riding Assist, ένα σύστημα που προσαρμοσμένο σε μια NC750, τη βοηθούσε να ισορροπήσει αυτόματα, με αναβάτη ή χωρίς, ενώ μπορούσε να ακολουθήσει έναν άνθρωπο με χαμηλή ταχύτητα. Στόχος ήταν "να δημιουργηθεί μια μοτοσυκλέτα που θα ισορροπεί μόνη της σε χαμηλές ταχύτητες, μειώνοντας την πιθανότητα πτώσης την ώρα που σταματάει ο αναβάτης." Σημειώστε πως στο πρώτο Riding Assist του big H δεν χρησιμοποιούταν γυροσκόπια, αλλά μεταβλητό ίχνος σε συνδυασμό με σερβό-μοτέρ που έστριβαν σπασμωδικά το τιμόνι εκμεταλλευόμενα το γυροσκοπικό φαινόμενο για να κρατούν όρθια τη μοτοσυκλέτα.

Honda Riding Assist-e

Την ίδια χρονιά, στο Tokyo Motor Show, η Honda παρουσίασε την ηλεκτρική έκδοση του συστήματος, υπό την ονομασία Riding Assist-e.

Τον Δεκέμβριο του 2021 η Honda έδωσε στη δημοσιότητα ένα βίντεο που δείχνει την επόμενη γενιά Riding Assist, αυτή τη φορά κομπλέ και με γυροσκόπια, προσαρμοσμένη σε ένα Vultus. Η Honda δείχνει τη μοτοσυκλέτα να ισορροπεί μόνη της, με αναβάτη ή χωρίς, και να κινείται εμπρός αλλά και όπισθεν, ισορροπώντας χωρίς τη βοήθεια του αναβάτη, ο οποίος απλά στρίβει το τιμόνι για να επιλέξει σε ποια κατεύθυνση θα κινηθεί. Εδώ το σύστημα δείχνει σαφώς πιο ολοκληρωμένο, και ικανό να υποβοηθήσει τον αναβάτη σε ισορροπία σε χαμηλές ταχύτητες, μειώνοντας ή και εξαλείφοντας τις πιθανότητες πτώσης από κακό υπολογισμό όσον αφορά στην ισορροπία.

Yamaha AMSAS

Και φτάνουμε στον Νοέμβριο του 2022, όπου η Yamaha παρουσίασε τη δική της αυτό-ισορροπούμενη μοτοσυκλέτα, που χρησιμοποιεί αυτό που η εταιρεία των τριών διαπασών αποκαλεί Advanced Motorcycle Stability Assist System πάνω σε ένα R3 με... ηλεκτροκινητήρα (λέτε να δούμε ηλεκτρική μοτοσυκλέτα Yamaha με όνομα R4 στο μέλλον;), σύστημα που ανοίγει όπως και το Honda Riding Assist πολλές δυνατότητες και δρόμους που φτάνουν μέχρι την αυτόνομη οδήγηση. Όπως οι αισθητήρες ραντάρ οδηγούν σε βοηθήματα Adaptive Cruise Control, έτσι και η αυτόματη ισορροπία αρχικά βοηθά τον -αρχάριο ως επί το πλείστον- αναβάτη να μην πέφτει με χαμηλές ταχύτητες, αλλά στη συνέχεια μπορεί να δημιουργήσει μοτοσυκλέτες που θα κινούνται μόνες τους, χωρίς καν να έχουν αναβάτη στην… πλάτη τους. Οι πιθανότητες είναι πραγματικά ατελείωτες, όμως αρχικά μιλάμε για χαμηλές ταχύτητες, λίγο πριν τη στάση.

Το Advanced Motorcycle Stability Assist System της Yamaha χρησιμοποιεί IMU 6 αξόνων, γυροσκόπια (που προεξέχουν αρκετά, στον μπροστινό τροχό αντί για τον πίσω της Honda) και σερβό-μοτέρ, ως βοήθημα ισορροπίας του αναβάτη. H Yamaha αναφέρει πως το σύστημα μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιαδήποτε μοτοσυκλέτα, χωρίς αλλαγές στο πλαίσιο. Για την ώρα, όπως και το σύστημα της Honda, έτσι και της Yamaha βρίσκεται σε στάδιο εξέλιξης, οπότε θα πρέπει να περιμένουμε λίγο, μέχρι να το δούμε να περνά σε κάποιο δίκυκλο παραγωγής, και αρκετά περισσότερο μέχρι να δούμε πραγματικά αυτόνομες μοτοσυκλέτες να βγαίνουν στην αγορά. Καθώς όμως οι εξελίξεις στους 4 τροχούς έχουν δρομολογηθεί και ήδη έχουμε αρκετά αυτόνομα οχήματα στην αγορά, ίσως να μη χρειαστεί να περιμένουμε και τόσο μέχρι να έρθει η στιγμή που θα... καλούμε τη μοτοσυκλέτα μας να έρθει να μας πάρει από το αεροδρόμιο.

Ετικέτες

Τεχνικό Honda E-Clutch: Έτσι μένει στη ζωή η μανέτα του συμπλέκτη!

Το σύστημα που σου δίνει τον έλεγχο αφαιρώντας μόνο την ταλαιπωρία
Τεχνικό Honda E-Clutch 2025
Από το

motomag

15/10/2025

Τα καλύτερα δύο κόσμων συνδυάζει το E-Clutch της Honda αφού σου δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσεις τη μανέτα του συμπλέκτη της μοτοσυκλέτας μόνο όταν θέλεις εσύ και τον υπόλοιπο χρόνο να απολαμβάνεις υψηλότερα επίπεδα άνεσης και ασφάλειας με το κιβώτιο να λειτουργεί ως ημιαυτόματο.

Όσο και αν ακούγεται απίστευτο στους νεότερους, η Honda βάλθηκε να καταργήσει τη μανέτα του συμπλέκτη σχεδόν από την ίδρυσή της αφού ακόμη και η Dream D-Type του 1949, η πρώτη πραγματική μοτοσυκλέτα της ιαπωνικής εταιρείας, είχε ημιαυτόματο κιβώτιο δύο σχέσεων χωρίς μανέτα συμπλέκτη στο αριστερό γκριπ! Ακολούθησε φυσικά το θρυλικό πλέον Super Cub το 1958 που έκανε προσιτό το ημιαυτόματο κιβώτιο στις μάζες, με τη Honda να εφαρμόζει διαφόρων ειδών κιβώτια στα μοντέλα της στο πέρασμα του χρόνου που δεν είχαν μηχανικό συμπλέκτη. 

Ο λόγος για την "αντιπάθεια" της Honda στη μανέτα του συμπλέκτη δεν είναι άλλος από τη φιλοσοφία του ίδιου του Soichiro Honda που ήθελε τα δίκυκλά του να είναι φιλικά και να μπορούν να οδηγηθούν από οποιονδήποτε και αυτό διέπει τον τρόπο που η εταιρεία σχεδιάζει και εξελίσσει μοτοσυκλέτες και λοιπά δίκυκλα μέχρι σήμερα. Κάπως έτσι φτάσαμε στο πλήρως αυτόματο κιβώτιο διπλού συμπλέκτη DCT που μόνο η Honda έχει τολμήσει να εφαρμόσει σε μοτοσυκλέτα, ενώ τώρα οι επιλογές διευρύνονται με το E-Clutch.

Τεχνικό Honda E-Clutch 2025
Από την πρώτη κιόλας πραγματική μοτοσυκλέτα της η Honda προσπάθησε να εξαφανίσει τη μανέτα του συμπλέκτη από το τιμόνι

Ένα E-Clutch για όλους
Το νέο σύστημα της Honda δεν αυτοματοποιεί πλήρως το μηχανικό κιβώτιο σχέσεων, όπως το Y-AMT της Yamaha, αλλά κάνει αυτό που θα βρει υποστηρικτές ακόμη και στην πιο σκληροπηρηνική μερίδα των αναβατών που θεωρούν εχθρό οτιδήποτε αφαιρεί από τον έλεγχο που έχουν οι ίδιοι στη μοτοσυκλέτα τους και πίνουν νερό στην υγεία της μανέτας του συμπλέκτη.

Αναμφίβολα το E-Clutch θα το λατρέψουν και οι αναβάτες που κυκλοφορούν με σκούτερ ή παπί και πιστεύουν ότι η ώρα έφτασε για να κάνουν το βήμα στις μοτοσυκλέτες που τόσο θέλουν να οδηγήσουν. Έτσι μόνο θα "κλείσουν" τον κύκλο τους στους δύο τροχούς, ή για να το θέσουμε καλύτερα, θα ανοίξουν έναν άλλο, τον πιο σημαντικό και θα απολαύσουν και άλλες χάρες που δεν μπορούσαν να βρουν στα άλλα σκούτερ και τα παπιά. 

Μέχρι σήμερα η μανέτα του συμπλέκτη στεκόταν εμπόδιο στο παραπάνω όνειρο, όμως τώρα αυτό μπορεί να γίνει πραγματικότητα για όλους. Μάλιστα η Honda έχει σκοπό να τοποθετήσει το E-Clutch και σε μοτοσυκλέτες μικρότερου κυβισμού με πιο προσιτή τιμή και ένας λόγος που αυτό είναι εφικτό έχει να κάνει και με το κόστος του ίδιου του συστήματος. Το κόστος του E-clutch είναι χαμηλότερο έναντι των αυτόματων και πλήρως αυτοματοποιημένων μηχανικών κιβωτίων και αυτό κάνει εφικτή την εφαρμογή του σε μοντέλα μικρότερου κυβισμού χωρίς να αυξάνεται σημαντικά η τιμή τους. Η Honda έκανε την αρχή με τα CBR650R και CB650R για να δείξει ότι το E-Clutch δεν αφαιρεί τίποτα ούτε στην οδήγηση μοτοσυκλετών με σπορ DNA και μετά από αυτά ακολούθησε το CL250 E-Clutch, η μικρή cruiser που είναι ήδη διαθέσιμη στην Ιαπωνία, αλλά και η ρετρό αισθητικής CB500 Super Four, η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Κίνα και δεν αποκλείεται να πατήσει τους τροχούς της και στην Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση το E-Clutch θα το δούμε και σε άλλες μοτοσυκλέτες ως το σύστημα που απελευθερώνει τον αναβάτη από οποιοδήποτε άγχος σχετικό με τη μανέτα του συμπλέκτη και ταυτόχρονα του δίνει τον πλήρη έλεγχο όποτε το θελήσει αυτός.

Honda E-Clutch τεχνικό 2025

Απλό σαν κατασκευή και διαισθητικό σε λειτουργία
Το E-Clutch αυτοματοποιεί τη λειτουργία του συμπλέκτη όταν η μοτοσυκλέτα εκκινεί από στάση αλλά και όταν βρίσκεται σε κίνηση με τον αναβάτη να ασχολείται μόνο με το γκάζι και τον επιλογέα των σχέσεων του κιβωτίου, τον οποίο και χρησιμοποιεί σα να υπάρχει τοποθετημένο quickshifter. Τον έλεγχο της σύμπλεξης και αποσύμπλεξης (μερικής και πλήρους) αναλαμβάνουν δύο μικρά ηλεκτρικά μοτέρ που συνδέονται μεταξύ τους με γρανάζια και ελέγχονται ως προς την ενεργοποίησή τους από κεντρική μονάδα. Η εν λόγω μονάδα αξιοποιεί μια σειρά από αισθητήρες που της στέλνουν δεδομένα, μεταξύ άλλων, για τις στροφές του κινητήρα, τη θέση του λεβιέ ταχυτήτων, την πίεση που ασκείται στα ελατήρια των δίσκων του συμπλέκτη και τη θέση του άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων. 

Το E-Clutch αποσυμπλέκει τους δίσκους του συμπλέκτη όταν οι στροφές του κινητήρα πλησιάσουν το ρελαντί και ταυτόχρονα η μοτοσυκλέτα μειώνει ταχύτητα για να ακινητοποιηθεί. Έπειτα τους συμπλέκει προοδευτικά κατά την εκκίνηση από στάση, ενώ τους ελέγχει και στις αλλαγές ταχυτήτων. Στην πράξη ο αναβάτης τα αντιλαμβάνεται όλα αυτά σα να γίνονται από ένα αόρατο χέρι με τη σύμπλεξη και την αποσύμπλεξη να έχουν απόλυτα φυσική αίσθηση, ενώ μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να παρακάμψει το σύστημα και να πιάσει ο ίδιος τη μανέτα.

Τότε ο αισθητήρας στο μοχλικό, που πιέζει τους δίσκους, δίνει εντολή στην κεντρική μονάδα να απενεργοποιήσει τα ηλεκτρικά μοτέρ, σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Το σύστημα μπαίνει αυτόματα σε λειτουργία μετά από 5 δευτερόλεπτα αν ο κινητήρας έχει πολλές στροφές και σε λιγότερο από ένα δεύτερο στο χαμηλότερο φάσμα ώστε να είναι έτοιμο να πατινάρει ή ακόμα και να αποσυμπλέξει πλήρως τους δίσκους για να μην σβήσει ο κινητήρας. 

Honda E-Clutch τεχνικό 2025
H Honda μπορούσε να κάνει το E-Clutch να δουλέψει με έναν ενεργοποιητή αλλά προτίμησε δύο που "ενώνονται" με γρανάζια γιατί έτσι το σύστημα επιτυγχάνει εξαιρετική ακρίβεια στον χειρισμό του συμπλέκτη

Ο αναβάτης μπορεί επίσης να απενεργοποιήσει πλήρως το E-Clutch αν το επιθυμεί, αλλά και να μεταβάλει ηλεκτρονικά τον τρόπο και την ταχύτητα που γίνεται η σύμπλεξη/αποσύμπλεξη. Το σύστημα προσφέρει τρία προγράμματα για τις αλλαγές ταχυτήτων: Hard, Medium και Soft. Στο Hard η διάρκεια σύμπλεξης/αποσύμπλεξης διαρκεί ελάχιστα προσομοιώνοντας τη λειτουργία ενός quickshifter και στο medium και soft η διαδικασία διαρκεί περισσότερο, ομαλοποιώντας τις αλλαγές, ενώ “μαλακώνει” και το λεβιέ των σχέσεων του κιβωτίου. Τον σημαντικότερο ρόλο στη διαισθητική λειτουργία του συστήματος παίζει το προηγμένο λογισμικό που το ελέγχει με τη Honda να το αλλάζει κοντά στις 500 φορές μέχρι να συμφωνήσουν όλοι οι μηχανικοί της ως προς τη λειτουργία και την αποδοτικότητά του!

Ρίχνει άγχος και ταλαιπωρία στο μηδέν
Το E-Clutch δείχνει τον καλύτερο εαυτό του στο αστικό περιβάλλον εκεί που θα λειτουργήσει υπερωρίες και θα εκτιμηθεί δεόντως από τους έμπειρους αναβάτες, οι οποίοι δεν θα ταλαιπωρούν άσκοπα το αριστερό τους χέρι στα συνεχή σταμάτα-ξεκίνα. Παράλληλα, θα αποφορτίσει τους αρχάριους τόσο από το άγχος του ελέγχου του συμπλέκτη στις μανούβρες όσο και από το άγχος του σβησίματος του κινητήρα από λάθος χειρισμό, ένα λάθος που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε πτώση. Και στις δύο περιπτώσεις βελτιώνει και το επίπεδο ασφάλειας αφού τόσο οι έμπειροι όσο και εκείνοι με μικρότερη εμπειρία έχουν ένα πράγμα λιγότερο να ασχολούνται στο δύσκολο αστικό περιβάλλον και να συγκεντρώνονται έτσι περισσότερο στην οδήγηση. Το E-Clutch κάνει για όλους αφού προσθέτει στους τομείς της άνεσης και τις ασφάλειας χωρίς να αφαιρεί τίποτα από την εμπειρία οδήγησης μιας μοτοσυκλέτας.