Riding Tips: Μαθαίνοντας τα φρένα

Πως αποφεύγονται οι πτώσεις στα φρένα
Μπάμπη Μέντη
Από τον

Μπάμπη Μέντη

27/3/2017

Όσο παράξενο και εξωφρενικό κι αν σας φαίνεται, οι περισσότερες πτώσεις των λιγότερο έμπειρων αναβατών στα φρένα οφείλεται στο γεγονός ότι η ταχύτητά τους ήταν μικρότερη απ΄όση θα έπρεπε!

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα και εκείνο με την μεγαλύτερη συχνότητα, είναι η πτώση από μπλοκάρισμα του εμπρός τροχού στα φρένα στην είσοδο της στροφής. Επειδή βλέπουν στην τηλεόραση τους κορυφαίους αναβάτες του κόσμου να παθαίνουν το ίδιο στους αγώνες, νομίζουν ότι η αιτία είναι το οριακό φρενάρισμα, ενώ στη δική τους περίπτωση η αιτία είναι το υπερβολικό φρενάρισμα. Οι περισσότεροι θα είχαν γλιτώσει την τούμπα αν είχαν αμολήσει τα φρένα πιο νωρίς ή είχαν φρενάρει λιγότερο και είχαν μπει στη στροφή με μεγαλύτερη ταχύτητα, αντί να συνεχίζουν να φρενάρουν με όλη τους τη δύναμη και ταυτόχρονα να πλαγιάζουν την μοτοσυκλέτα για να στρίψει. Έχουμε δει δεκάδες φορές αναβάτες να πέφτουν από μπλοκαρισμένα φρένα με 50km/h στην είσοδο μιας στροφής που εύκολα μπορείς να έχεις ταχύτητα εισόδου πάνω από 80km/h. Να πέσεις από υπερβολική ταχύτητα εισόδου ή οριακό φρενάρισμα είναι ηρωικό και αποδεκτό με τη λογική ότι κινείσαι στα όρια της πρόσφυσης, όμως να πέφτεις επειδή προσπάθησες να στρίψεις όσο πιο αργά γίνεται είναι… μη απαραίτητο!  

Πως μπορούμε αποφύγουμε τέτοιου είδους πτώσεις; Υπάρχουν δύο βασικές ασκήσεις που θα σας κάνουν μάγκες στο φρενάρισμα και θα σας βοηθήσουν να αυξήσετε την ταχύτητά σας στις στροφές. Η πρώτη και η πλέον βασικότερη είναι να μάθετε να φρενάρετε οριακά με την μοτοσυκλέτα εντελώς όρθια. Χρειάζεστε μια ευθεία μερικών μέτρων που να σας επιτρέπει να αναπτύξετε εύκολα ταχύτητα 50-60km/h μέχρι τη μέση της, ώστε να έχετε άλλη τόση απόσταση ελεύθερη για το φρενάρισμά σας. Ένα εμφανές σημάδι στην άκρη του δρόμου, περίπου στην μέση της ευθείας είναι ότι πρέπει. Αν μπορείτε να βάλετε και έναν φίλο σας να κάθεται ακριβώς δίπλα στο σημάδι αυτό, ακόμα καλύτερα. Αναπτύξτε και σταθεροποιήστε την ταχύτητά σας στα 50km/h. Με τη μοτοσυκλέτα να κινείται σταθερά με 50km/h βγάλτε το αριστερό σας χέρι από το τιμόνι! Φτάνοντας ΑΚΡΙΒΩΣ δίπλα από το σημάδι που κάθεται ο φίλος σας πατήστε ΑΠΟΤΟΜΑ με το ΕΝΑ δάκτυλο τη μανέτα του εμπρός φρένου με όλη σας τη δύναμη μέχρι η ταχύτητα να πέσει στα 20-30km/h.

Τι θα συμβεί;

Πρώτον ο φίλος σας θα επιμένει ότι φρενάρατε δυο-τρία μέτρα πριν το σημάδι, ενώ εσείς θα επιμένετε ότι φρενάρατε μετά το σημάδι. Δίκιο θα έχει ο φίλος σας και όχι εσείς!  

Δεύτερον, παρά το γεγονός ότι η μοτοσυκλέτα ήταν τελείως όρθια και εσείς κρατούσατε ευθεία το τιμόνι με το δεξί σας χέρι, εν τούτοις μόλις αγγίξατε τη μανέτα του φρένου το τιμόνι άρχισε να στρίβει! Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έχετε μάθει να μεταφέρετε το βάρος του πάνω μέρους του σώματός σας στο τιμόνι, αντί να στηρίζεστε με τα πόδια σας στο ρεζερβουάρ και να μεταφέρετε την ορμή του σωματικούς σας βάρους στο κέντρο της μοτοσυκλέτας. Επαναλάβετε την άσκηση αυτή μέχρι ο φίλος σας να σας πει ότι όντως αρχίσατε να φρενάρετε ΑΚΡΙΒΩΣ στο σημάδι και αυξήστε σταδιακά την πίεση στο φρένο μέχρι να αρχίσει να μπαίνει το ABS ή να μπλοκάρει ο εμπρός τροχός. Όταν φτάσετε στο σημείο να φρενάρετε με το ένα χέρι στο τιμόνι, τόσο δυνατά που να μπαίνει το ABS ή να μπλοκάρει ο εμπρός τροχός και ταυτόχρονα η μοτοσυκλέτα να συνεχίσει να κινείται σε ευθεία πορεία χωρίς να στρίβει το τιμόνι, τότε θα έχετε μάθει να φρενάρετε οριακά.

Μετά από δεκάδες επιτυχημένα οριακά φρεναρίσματα μπορούμε να πάμε στη δεύτερη άσκηση που αφορά την ταχύτητα εισόδου στη στροφή. Και αυτή η άσκηση γίνεται μόνο με το δεξί χέρι στο τιμόνι. Τώρα το σημείο φρεναρίσματος βρίσκεται μερικά μέτρα πριν τη στροφή. Ξεκινάμε φρενάροντας με μικρή δύναμη στη μανέτα, αλλά πάντα άμεσα και με ακρίβεια στο σημείο φρεναρίσματος. Αμολάμε το φρένο και μπαίνουμε στη στροφή χωρίς να ανοίξουμε το γκάζι. Θα διαπιστώσετε αμέσως ότι η μοτοσυκλέτα κλείνει την γραμμή της περισσότερο απ’ ότι είχατε υπολογίσει και ότι όσο πιο αργά μπαίνετε στη στροφή τόσο πιο έντονα κλείνει τη γραμμή της προς το εσωτερικό της. Ίσως μάλιστα αναγκαστείτε να ανοίξετε πάλι το γκάζι για να διατηρήσετε την γραμμή σας. Όσο αυξάνετε την ταχύτητα εισόδου σας, τόσο πιο εύκολα κρατάει τη γραμμή της η μοτοσυκλέτα και η ανάγκη για άνοιγμα του γκαζιού θα μετατοπίζεται όλο και περισσότερο προς την έξοδο της στροφής.

Οι ασκήσεις αυτές δεν χρειάζεται να γίνουν με μεγάλες ταχύτητες, ούτε φυσικά να τα δώσετε όλα από την πρώτη στιγμή. Αντίθετα θα καταλάβετε περισσότερα πράγματα αν τις κάνετε με μικρότερες ταχύτητες, διότι οι αντιδράσεις της μοτοσυκλέτας είναι πιο έντονες στους χειρισμούς σας.

Στο σημείο αυτό να πούμε ότι οι σχολές αγωνιστικής οδήγησης και όσοι γενικά κάνουν σεμινάρια και μαθήματα οδήγησης για αρχάριους ή πιο έμπειρους αναβάτες, χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους ή ακολουθούν διαφορετική σειρά σχετικά με το τί θα σας μάθουν πρώτο και τί δεύτερο. Κάποιοι ξεκινούν με την ταχύτητα εισόδου και μετά πάνε στα φρένα. Τις περισσότερες φορές η αιτία για αυτό είναι ο εξοπλισμός, ο χώρος και ο σκοπός της κάθε σχολής. Οι σχολές ασφαλούς οδήγησης έχουν σαφώς άλλη μεθοδολογία από τις αμιγώς αγωνιστικές. Όλες είναι σωστές και έχουν αποτέλεσμα, αρκεί να τις παρακολουθήσετε από την αρχή έως το τέλος και να μην αρχίσετε να τις μπλέκετε μεταξύ τους ή να τις εφαρμόζετε αποσπασματικά.

  

   

Πώς ταξιδεύουμε σε γκρουπ με παρέα μοτοσυκλετών [VIDEO]

Το πιο γνωστό «κόλπο»
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

15/6/2019

Είναι ευχάριστο που φέτος, για πρώτη φορά μετά από καιρό, παρέες μοτοσυκλετών αρχίζουν να συνταξιδεύουν και να γράφουν χιλιόμετρα! Με την οικονομική ύφεση που εξακολουθεί να ταλανίζει την χώρα, αυτή ήταν μία εικόνα που είχαμε παντελώς ξεχάσει, την θυμόμασταν μονάχα όταν βλέπαμε γκρουπ μοτοσυκλετών με ξένες πινακίδες. Χωρίς να υπάρχει κάποια θεαματική αλλαγή, την διαφορά με άλλες χρονιές την βλέπουμε. Είναι μικρή, σχεδόν ανεπαίσθητη αλλά υπάρχει. Οι Έλληνες μοτοσυκλετιστές αρχίζουν σιγά – σιγά να ταξιδεύουν ξανά. Το βλέπουμε κι αλλιώς. Δεχόμαστε πολλά μηνύματα με ερωτήσεις για εξοπλισμό και πρακτικά ζητήματα, ανησυχίες κτλ, και βλέπουμε και την διαφορά καθώς κυκλοφορούμε συνέχεια στους δρόμους. Με πολλούς νέους αναβάτες εκεί έξω, και με αρκετούς που για πρώτη φορά συνταξιδεύουν με άλλους, τα προβλήματα δεν είναι λίγα. Θα εστιάσουμε σε ένα αυτή την φορά καθώς είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Στον τρόπο που πρέπει να συνυπάρχουν ταυτόχρονα πολλές μοτοσυκλέτες.

Υπάρχουν πολλοί κανόνες για το ταξίδι μίας παρέας μοτοσυκλετιστών, όμως ένας είναι εκείνος που πρέπει να είναι απαράβατος και να διατηρείται με ευλάβεια, κι αυτός είναι ο σωστός σχηματισμός στον δρόμο. Το καλό με αυτή την πρακτική που θα περιγράψουμε είναι πως στην πράξη δεν αποτελεί κανόνα, δεν σας το λέει το ΜΟΤΟ να το κάνετε, δεν είναι νόμος, δεν το έχει σκεφτεί κάποιος μόνος του, δεν έχει ένα όνομα αλλά πολλά διαφορετικά! Πρόκειται για φυσικό επακόλουθο εκείνου που ταξιδεύει συχνά ή εκείνου που έχει κάνει πολλά χιλιόμετρα και το ανακάλυψε μόνος του στην πορεία χωρίς να του το πει κανείς. Αυτό θέλουμε να προλάβουμε, τον χρόνο. Να καταλήξει κανείς πιο γρήγορα στο συμπέρασμα, καθώς είναι βέβαιο πως και μία παρέα που δεν έχει ακούσει τίποτα για τον σχηματισμό, μετά από μερικές δεκάδες χιλιομέτρων θα πιάσει τον «μαίανδρο» και θα τον εφαρμόζει ως πρακτική. Διότι είναι δεδομένο πως είτε ανεπαίσθητα είτε συνειδητά, στο τέλος θα το κάνουμε όλοι μας σε μία παρέα που οδηγεί μαζί, ακόμη και σε ένα γκρουπ αγνώστων, που έτυχε να ταξιδεύουν μαζί. Θα προσπαθήσουμε δηλαδή να έχουμε καλύτερη ορατότητα στον δρόμο μπροστά μας, κι αυτό από δύο αναβάτες έως 200 ή όσους μπορείς να φανταστείς, γίνεται με έναν τρόπο. Το αποκαλέσαμε «μαίναδρο» γιατί έτσι είναι το σχήμα του, ωστόσο δεν υπάρχει κανονικό όνομα. Θα το βρείτε στα αγγλικά ως “staggered formation” κυρίως στις ΗΠΑ όπου μάλιστα προβλέπεται από το νόμο. Έχουν ειδική μνεία για τις μοτοσυκλέτες που κρατούν τον σχηματισμό αυτό, ώστε να μην μπορεί να τους επιβληθεί πρόστιμο, ειδάλλως σε εκείνη την χώρα των παράξενων νόμων, είναι παράνομο για δύο μοτοσυκλέτες να μοιράζονται μία λωρίδα. Κι αυτό ισχύει ακόμη και στις λίγες πολιτείες που επιτρέπουν πλέον την διήθηση των μοτοσυκλετών στα αυτοκίνητα! Και στην Ελλάδα όμως διδάσκεται, προβλέπεται από τον ΚΟΚ και γενικά μόνο άγνωστος δεν είναι, μόνο είδηση δεν αποτελεί ο σχηματισμός αυτός. Κι όμως. Εκεί έξω στους δρόμους μας αυτή την στιγμή το ξέρουν ελάχιστοι! Είναι στην φυσιολογία των Ελλήνων να μην αποδέχονται κανόνες και οδηγίες, για αυτό ως το ονομάσουμε «κόλπο». Ένα κόλπο για να οδηγείς σε μία μεγάλη παρέα και πρακτικά να είσαι μόνος σου. Να έχεις τον έλεγχο, να βλέπεις πεντακάθαρα όλο τον δρόμο και τον ορίζοντα, και παράλληλα να μπορείς στιγμιαία να ελέγχεις και τον ρυθμό σου, όπως και να είσαι πιο ανεξάρτητος στα φρένα! Πάμε λοιπόν:

Ταξιδεύοντας σε γκρουπ ο πρώτος πιάνει μία πλευρά, ας πούμε την αριστερή πλευρά της λωρίδας του. Αυτό δεν σημαίνει πως πατά στην διαχωριστική όμως, δεν την πλησιάζει καθόλου, είναι εκεί που θα ήταν ο αριστερός προβολέας αν οδηγούσε αυτοκίνητο. Τόσο μέσα. Ο επόμενος της παρέας οδηγεί στα δεξιά του, περίπου εκεί που θα ήταν ο δεξιός προβολές αν ήταν το άλλο μισό του αυτοκινήτου. Ανάλογα με τις μοτοσυκλέτες το νοητό αυτό αυτοκίνητο μπορεί να γίνει και Hammer… Το πλάτος εδώ δεν είναι το θέμα μας. Μονάχα να μην πηγαίνουν δίπλα – δίπλα! Ο δεύτερος αφήνει κενό τουλάχιστον μίας μοτοσυκλέτας από τον πρώτο, κι έτσι τοποθετείται διαγώνια πίσω του. Για ένα πολύ μεγάλο γκρουπ, με πάνω από 50 μοτοσυκλέτες, αυτό το κενό απόστασης μπορεί να μειωθεί, ή όπως θα δείτε σε αμερικανικά site που αρέσκονται να γράφουν τους κανόνες αυτούς λες και είναι νόμοι, αντί για απλές και όμορφες οδηγίες, το κενό με την προπορευόμενη μοτοσυκλέτα να είναι ενός δευτερολέπτου…

Αυτό το μαγικό κόλπο μπορεί να γλιτώσει ολόκληρο το γκρουπ από μία καραμπόλα, σε κάνει να οδηγείς έχοντας τον έλεγχο και να είσαι σε εγρήγορση αντί να κινείσαι σαν το κοιμισμένο παπί στην ουρά του αδερφού του, κι όλα μαζί νυσταγμένα πίσω από την μαμά πάπια. Οι περισσότεροι θα σας πουν πως έτσι προλαβαίνεις να πατήσεις φρένο και να μην πέσεις στον μπροστινό αν εκείνος φρενάρει γρηγορότερα, αλλά αυτή δεν είναι ούτε η μισή αλήθεια. Είναι το βασικό που κερδίζει η ομάδα, αλλά δεν είναι το μόνο. Τα οφέλη είναι πάρα πολλά, όχι μονάχα ένα. Ας δούμε κάποια από αυτά σε συντομία:

  • Έχεις πλήρη ορατότητα του δρόμου. Βλέπεις διαγώνια προς κάθε κατεύθυνση ανάμεσα από τους δύο μπροστινούς σου και εκείνος που είναι στην ίδια ευθεία σου κόβει μικρότερο τμήμα του δρόμου. Όσο πιο μακριά είναι ο μπροστινός, τόσο περισσότερο δρόμο βλέπεις, τόσο «μικρότερος» είναι συγκριτικά με το τοπίο.
  • Ελέγχεις τα φρένα εσύ, μόνος σου. Και δεν μιλάμε για την κατάσταση πανικού και το απότομο φρενάρισμα, αλλά για την είσοδο της στροφής για παράδειγμα. Διαφορετικές μοτοσυκλέτες έχουν διαφορετικό φρένο κινητήρα, κλείνοντας το γκάζι δεν φρενάρουν όλες το ίδιο. Αυτό ισχύει υπερθετικά για τους αναβάτες, και ιδιαίτερα για εκείνους που είναι στο γκρουπ, και δεν ελέγχονται από το ένστικτο των αποδημητικών πουλιών που όλα μαζί αλλάζουν κατεύθυνση. Έχοντας περιθώριο εμπρός σου, σημαίνει πως φιλτράρεις καλύτερα τις αυξομειώσεις του ρυθμού στο υπόλοιπο γκρουπ, από τις ξεχωριστές αντιδράσεις που επιφυλάσσει ο καθένας.
  • Ο αέρας που δέχεσαι είναι απαλλαγμένος από στροβιλισμούς ή έχει πολύ λιγότερους από το να είσαι κολλημένος πίσω από μία μοτοσυκλέτα. Το slipstreaming ασ’ το για την πίστα, δεν υφίσταται στο είδος ταξιδιού που περιγράφουμε. Εκτός κι αν φέρετε στο νου σας, το παράδειγμα που λέγαμε στο συγκριτικό των 250-300 που τα ανεβάσαμε Αθήνα – Βουλγαρία. Εκεί είχαμε ένα 250 που κατάφερε να είναι με τους υπόλοιπους εξαιτίας του slipstreaming… Άλλη οδηγία αυτή όμως
  • Ακολουθώντας κάποιον ακριβώς μπροστά σου, θα σου έρθει υπνηλία και θα κοιμηθείς. Διατηρώντας τον μαίανδρο ή όπως θέλετε πείτε το, η ματιάς σου απλώνεται. Έχοντας μάλιστα στο μυαλό σου τον σχηματισμό αυτό, έχεις πράγματα να κάνεις στις βαρετές στιγμές των εθνικών οδών, αλλάζεις με τον εμπρός θέσεις, και ταυτόχρονα ολόκληρο το γκρουπ πίσω σου ακολουθεί αντίστοιχα. Επαναπροσδιορίζοντας την θέση σου στο δρόμο, διατηρείς την εγρήγορσή σου, ακόμη και στην πιο βαρετή ευθεία.
  • Κινδυνεύεις λιγότερο από τον πίσω. Για όλους τους λόγους που είπαμε πιο πάνω και κατ’ επέκταση για το γεγονός πως όχι μόνο έχετε μεγαλύτερη απόσταση, αλλά δεν είσαστε και στην ίδια ευθεία. Αντίστοιχα έχεις κι εσύ μεγαλύτερο περιθώριο να περιορίσεις το λάθος
  • Το φρενάρισμα πανικού έχει τον ίδιο χρόνο αντίδρασης για περισσότερους από έναν αναβάτη. Έστω πως πετάγεται στο δρόμο ένας αδέσποτος σκύλος, αν ήταν όλοι σε μία γραμμή το πιθανότερο είναι να μην το έβλεπε κανείς πέρα από τον πρώτο. Ούτε καν ο δεύτερος! Τώρα όμως τουλάχιστον τέσσερις αναβάτες έχουν την ευκαιρία να δουν τον σκύλο ταυτόχρονα. Μπορεί και περισσότεροι αν οι πιο πίσω έχουν βιονικό μάτι. Διατηρώντας τον σχηματισμό έχει τύχει να αντιδράσει ο δεύτερος και ο τρίτος πιο γρήγορα από τον πρώτο, κι αυτό μόνο σπάνιο δεν είναι. Μονάχα έτσι υπάρχει άλλωστε αυτή η ευκαιρία για αντίδραση

Για την προσπέραση τα πράγματα είναι εξίσου απλά. Προσπερνάμε πάντα ένας – ένας, σε περίπτωση που αυτό δεν είναι αυτονόητο, και αμέσως μετά την προσπέραση κάνουμε χώρο για τον επόμενο, φροντίζοντας να καθυστερήσουμε να επιστρέψουμε στον ρυθμό οδήγησης που είχαμε πριν. Πιάνουμε την λωρίδα δεξιά για να έχει χώρο ο δεύτερος να τοποθετηθεί και αμέσως μόλις ολοκληρώσει την προσπέρασή του, επιστρέφουμε αριστερά, ώστε ο σχηματισμός να συνεχίσει πίσω μας να επαναπροσδιορίζεται με την σειρά.

Στις στροφές ο κανόνας είναι να βλέπουμε πάντα μπροστά μας και να μην ακολουθούμε πιστά τον προπορευόμενο. Εκτός κι αν μιλάμε για κυνήγι σε επαρχιακούς δρόμους και γρήγορο ρυθμό με ομοϊδεάτες αναβάτες που υπάρχει εμπιστοσύνη, εκτός κι μιλάμε για ελεγχόμενες καταστάσεις, τότε σε ταξιδιωτικό ρυθμό ο σκοπός είναι να βλέπουμε μπροστά μας. Αυτό δεν σημαίνει πως κρατάμε τον σχηματισμό σε στριφτερές δοκιμές, όμως επειδή δεν υπάρχει μονάχα μία ιδανική γραμμή για τον ρυθμό που μιλάμε, ο στόχος μας είναι να βλέπουμε μπροστά, πόσο μάλιστα σε άγνωστο δρόμο. Έτσι αν στην κορυφή της στροφής υπάρχουν ξαφνικά χαλίκια, ένα από τα πλέον συνηθισμένα αναπάντεχα σε ένα ταξίδι, ο αναβάτης που ακολουθεί έχει περισσότερο χώρο αντίδρασης. Σε κάθε περίπτωση κρατάμε αποστάσεις στις στροφές.

Να επαναλάβουμε πως τον κανόνα αυτό δεν σας τον λέει το ΜΟΤΟ, τον αναδεικνύουμε γιατί βλέπουμε πως ο νέος κόσμος αργεί περισσότερο από ποτέ να τον ανακαλύψει μόνος του, μιας και ταξιδεύει λιγότερο. Ο σχηματισμός αυτός για ένα γκρουπ ακολουθείται γενικά στην φύση, από τα σμήνη πουλιών, μέχρι τις αγέλες. Από τα αεροσκάφη της πολεμικής αεροπορίας, μέχρι οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς, και τέλος στις μοτοσυκλέτες. Αν είμασταν φορτηγά θα μας ενδιέφερε το slipstreaming και δεν θα είχαμε και τον απαραίτητο χώρο, αλλά σε ένα ταξίδι μοτοσυκλετιστών πρέπει όλοι να οδηγούν σε εγρήγορση. Φτάνοντας ως εδώ, έχετε περάσει ήδη από 1.500 λέξεις που σημαίνει πως ξεφεύγετε από τον μέσο όρο του ίντερνετ που δεν εστιάζει σε τίποτα και καταναλώνει περισσότερη πληροφορία από εκείνη που μπορεί να αφομοιώσει. Γιατί το λέμε αυτό; Γιατί έτσι θα καταλάβετε από τώρα σε ποιον τύπο αναβάτη ανήκει το σχόλιο που περιμένουμε σίγουρα να δούμε, εκείνο που θα λέει πως πρέπει να οδηγούν όλοι τέρμα αριστερά, ή οτιδήποτε άλλο σχετικά με αυτό, κρίνοντας με βάση μία συγκεκριμένη ακολουθία σκέψεων, μία «εσωτερική διαδικασία» αντί να στηριχτεί στην εμπειρία. Ταξιδεύουμε πολύ συχνά στο εξωτερικό, σχεδόν τριάντα φορές τον χρόνο, δεν υπάρχει ξένος δημοσιογράφος που να μην ακολουθεί τον σχηματισμό αυτό. Δεν βλέπουμε επίσης στο εξωτερικό γκρουπ αναβατών που να ξεφεύγουν από τον συγκεκριμένο κανόνα. Είναι δεδομένο για όλους, εκτός από την Ελλάδα και ιδιαίτερα στην εποχή μας, τώρα που έχουμε ξηλώσει πολλές από τις συνήθειες μας…