Ζάντες - πως επιδρούν!

Η σημαντικότερη βελτίωση για μια μοτοσυκλέτα

Από τον

Μπάμπη Μέντη

3/1/2017

Ο τροχός είναι το μοναδικό μη αναρτώμενο και ταυτόχρονα κινούμενο και περιστρεφόμενο εξάρτημα σε μια μοτοσυκλέτα. Επίσης, είναι μεγάλο σε όγκο, βαρύ και πέρα από την αδράνεια και τη στροφορμή, δημιουργεί και άλλο ένα φαινόμενο της φυσικής που ονομάζεται γυροσκοπικό φαινόμενο. Αυτό σημαίνει ότι η συμπεριφορά ενός τροχού κατά την κίνηση της μοτοσυκλέτας επηρεάζει τη λειτουργία των αναρτήσεων, των φρένων, του πλαισίου ΚΑΙ των επιδόσεων του κινητήρα! Έτσι, ενώ η πρώτη σκέψη των περισσότερων μοτοσυκλετιστών όταν θέλουν να βελτιώσουν την μοτοσυκλέτα τους είναι να αλλάξουν την εξάτμιση, στην πραγματικότητα θα έπρεπε να επικεντρωθούν στους τροχούς της.

Πως οι τροχοί επηρεάζουν τις αναρτήσεις

Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα: Ένας τροχός (ζάντα+ελαστικό+δισκόφρενο) ζυγίζει πάνω από 3 κιλά σε μια σπορ μοτοσυκλέτα, με αποτέλεσμα να εμφανίζει σημαντική αδράνεια. Η κύρια δουλειά των αναρτήσεων είναι να κρατούν τους τροχούς πάνω στο έδαφος. Κάθε φορά που περνάμε πάνω από ανωμαλίες ο τροχός ανεβαίνει και η ανάρτηση αναλαμβάνει να τον επαναφέρει όσο πιο γρήγορα γίνεται πίσω στην αρχική του θέση, ώστε να μην χάσει την επαφή του με το έδαφος.

Το βάρος του τροχού και η ταχύτητα κίνησής του (πάνω-κάτω) δημιουργούν την αδράνεια που πρέπει να διαχειριστεί η ανάρτηση. Όσο μεγαλύτερο το βάρος του τροχού, τόσο περισσότερο αυξάνεται η αδράνειά του, ειδικά σε συνεχόμενες ανωμαλίες. Το αποτέλεσμα είναι να μην προλαβαίνει η ανάρτηση να επιστρέψει εγκαίρως τον τροχό στην αρχική του θέση και τελικά να χάνει την επαφή του με το έδαφος. Όσο υψηλότερη είναι η ταχύτητα που κινούμαστε, τόσο πιο συχνά χάνει την επαφή του με το έδαφος ο τροχός. Με την μοτοσυκλέτα σε όρθια θέση (π.χ. στις ευθείες της εθνικής) αυτό μπορεί να προκαλέσει από απλό ελάφρωμα του τιμονιού στις υψηλές ταχύτητες, απουσία αίσθησης στα χέρια του αναβάτη, έως επικίνδυνη αστάθεια και ανεξέλεγκτα κουνήματα.

Μέσα στη στροφή, η μεγάλη αδράνεια του τροχού και η αδυναμία της ανάρτησης να τους κρατήσει στο έδαφος, δημιουργεί μικρογλιστρήματα μειώνοντας τελικά το συνολικό κράτημα που μπορούν να προσφέρουν τα ελαστικά. Συνδυάζοντας όλα τα παραπάνω φαινόμενα μαζί, είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι όσο ελαφρύτεροι είναι οι τροχοί μιας μοτοσυκλέτας, τόσο πιο σταθερή γίνεται στις υψηλές ταχύτητες και βελτιώνεται το κράτημα των ελαστικών. Επιπλέον, οι ελαφρύτεροι τροχοί βοηθούν τις αναρτήσεις να προσφέρουν μεγαλύτερη άνεση, άρα εδώ δεν μιλάμε για μια βελτίωση που αφορά μόνο την σπορ οδήγηση.

Πως οι τροχοί επηρεάζουν τα φρένα και τις επιταχύνσεις

Η περιστροφή των τροχών δημιουργεί ένα δεύτερο φαινόμενο της φυσική που ονομάζουμε στροφορμή. Όσο μεγαλύτερο είναι το βάρος του τροχού (παίζει ρόλο και η διάμετρος και η απόσταση του βάρους από το κέντρο περιστροφής) και η ταχύτητα περιστροφής του, τόσο αυξάνονται και οι επιπτώσεις της στροφορμής. Η στροφορμή σε απλά ελληνικά είναι μια δύναμη αντίστασης του τροχού να επιβραδύνει όταν φρενάρουμε και να επιταχύνει αντίστοιχα όταν ανοίγουμε το γκάζι.

Οι ελαφρύτεροι τροχοί βοηθούν τα φρένα να είναι πιο αποτελεσματικά και κυρίως βελτιώνουν κατακόρυφα την αίσθηση των φρένων. Αντίστοιχα, οι επιταχύνσεις εν κινήσει (ρεπρίζ) βελτιώνονται πάρα πολύ στις υψηλές ταχύτητες, καθώς η δύναμη αντίστασης των τροχών είναι μικρότερη.

Πως οι τροχοί επηρεάζουν την ευελιξία

Το τρίτο αλλά ταυτόχρονα και το σημαντικότερο φυσικό φαινόμενο, του οποίου η ένταση επηρεάζεται άμεσα από το βάρος των τροχών, είναι το λεγόμενο γυροσκοπικό φαινόμενο. Η εμφάνισή του γίνεται κάθε φορά που προσπαθούμε να αλλάξουμε πορεία στην μοτοσυκλέτα μας και γίνεται πολύ έντονο όσο πιο απότομα προσπαθούμε να το κάνουμε και φυσικά όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα που κινούμαστε.

Στην πραγματική ζωή, από τα 80km/h και πάνω το γυροσκοπικό φαινόμενο παίζει κυρίαρχο ρόλο στην ευελιξία μιας μοτοσυκλέτας, σε τέτοιο βαθμό, που μια μοτοσυκλέτα 200 κιλών με ελαφρύτερους τροχούς να δείχνει στα χέρια σου έως και 30 κιλά ελαφρύτερη από μια ίδιου βάρους μοτοσυκλέτα αλλά με βαρύτερους τροχούς

https://bit.ly/MOTO_671

Τεχνικά άρθρα

MotoGP: Είναι πολλά τα ντεσιμπέλ! Όλοι οι αναβάτες φορούν ωτοασπίδες - Ποια είναι η διαφορά τους

Εκκωφαντικός ήχος - Προηγμένες ωτοασπίδες που περιορίζουν χωρίς να κόβουν

Από τον

Παύλο Καρατζά

1/8/2025

Οι ισχυρότερες τετρακύλινδρες μοτοσυκλέτες που υπάρχουν στους αγώνες πλην ειδικών κατασκευών σε dragster κτλ, είναι για ένα χρόνο ακόμη στα MotoGP. Από κινητήρες 1.000 κυβικών, παρέχουν τεράστια ισχύ έως και 300 ίππων, φτάνουν σε ταχύτητες άνω των 350km/h και φυσικά παράγουν πολύ δυνατό παρότι μελωδικό ήχο που αγγίζει 130 ντεσιμπέλ. Η οδήγηση και η εργασία δίπλα τους απαιτεί τη χρήση ειδικών ωτοασπίδων για την πρόληψη μακροχρόνιας βλάβης της ακοής.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως για τους αναβάτες, τους μηχανικούς και το λοιπό προσωπικό, η προστασία της ακοής στο MotoGP είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη υγεία τους και την ικανότητά τους να επικεντρώνονται στην απόδοση στο υψηλότερο επίπεδο των αγώνων μοτοσυκλέτας. Οι ωτοασπίδες είναι επομένως ένα απαραίτητο εξάρτημα του εξοπλισμού στο MotoGP.

Η ένταση του ήχου των μοτοσυκλετών MotoGP

Για να το θέσουμε σε πλαίσιο, οι μοτοσυκλέτες MotoGP είναι πιο θορυβώδεις από τον ήχο που θα συναντούσατε σε ένα τυπικό νυχτερινό κέντρο διασκέδασης! Σε αντίθεση με τις μοτοσυκλέτες δρόμου, οι οποίες συχνά διαθέτουν σιγαστήρες εξάτμισης, οι μοτοσυκλέτες MotoGP είναι πρωτότυπα που έχουν κατασκευαστεί αποκλειστικά για αγώνες και έχουν ελάχιστους περιορισμούς όσον αφορά τον θόρυβο. Έχουν κατασκευαστεί για να πηγαίνουν γρήγορα και όχι για να είναι αθόρυβες, εκπέμποντας θόρυβο από τον κινητήρα και την εξάτμιση έως και 130 dB.

Ας ρίξουμε μια ματιά στον παρακάτω πίνακα για να κατανοήσουμε πόσο δυνατές είναι οι μοτοσυκλέτες MotoGP σε ντεσιμπέλ σε σύγκριση με άλλους γνωστούς ήχους:

Τύπος ήχου	Επίπεδο (dB)
Ήσυχη φυσική περιοχή χωρίς αέρα	20
Περιβάλλον γραφείου (χαμηλού θορύβου)	60–65
Ηλεκτρική σκούπα	75
Επίπεδο όπου η παρατεταμένη έκθεση μπορεί να προκαλέσει απώλεια ακοής	80–90
Ακουστικά με μουσική στο 5/10 της έντασης	95
Ήχος καραμπίνας ή εργαλεία διάτρησης τσιμέντου	120–130
MotoGP μοτοσυκλέτα	130
Κάτω από αεροσκάφος που προσγειώνεται σε απόσταση ~100 m	140

Φανταστείτε επίσης πως, ο ήχος μπορεί να γίνει ιδιαίτερα επώδυνος για ένα άτομο που ακούει τον θόρυβο των 125 ντεσιμπέλ και άνω, ενώ η παρατεταμένη έκθεση σε θόρυβο άνω των 85 dB μπορεί να βλάψει την ακοή του ανθρώπου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) δηλώνει ότι για θόρυβο 130dB - όπως μια μοτοσυκλέτα MotoGP - ο μέγιστος χρόνος ασφαλούς ακρόασης θα ήταν λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο. Χωρίς προστασία, η έκθεση σε δυνατούς θορύβους μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια ακοής ή εμβοές, καθώς και σε άλλα ακουστικά προβλήματα.

Ο συγκεκριμένος ρόλος των ωτοασπίδων στο MotoGP

Οι αναβάτες του MotoGP χρησιμοποιούν ωτοασπίδες υψηλής ποιότητας που είναι ειδικά διαμορφωμένες για το εσωτερικό των αυτιών τους, μειώνοντας σημαντικά την έκθεση στον θόρυβο κατά 20-30 dB. Οι αναβάτες τοποθετούν τις ωτοασπίδες τους πριν βγουν στην πίστα, ενώ τα κράνη που φορούν επίσης μειώνουν κάπως τον θόρυβο στον οποίο εκτίθενται.

Είναι σημαντικό για τους αναβάτες του MotoGP να είναι εξοπλισμένοι με ωτοασπίδες υψηλής ποιότητας που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για αγώνες. Σε αντίθεση με τις τυπικές ωτοασπίδες που σβήνουν τους ήχους και παραμορφώνουν τον θόρυβο, οι αναβάτες χρησιμοποιούν ωτοασπίδες από σιλικόνη που προσφέρουν ασφαλή, εξατομικευμένη εφαρμογή που εγγυάται αποτελεσματική απομόνωση του θορύβου, χωρίς αλλοιώσεις. Οι αναβάτες βασίζονται σε συγκεκριμένους ήχους κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, όπως η συχνότητα των κινητήρων τους όταν αλλάζουν ταχύτητα ή η εγγύτητα ενός άλλου αναβάτη/μοτοσυκλέτας που μπορεί να προσπαθεί να τους προσπεράσει.

Εκτός από την προστασία της ακοής από μακροπρόθεσμη άποψη υγείας, οι ωτοασπίδες των αναβατών MotoGP παίζουν επίσης θεμελιώδη ρόλο στη μείωση της πιθανής ψυχολογικής κόπωσης που προκαλείται από την απόδοση σε ένα συνεχώς θορυβώδες περιβάλλον. Όλοι γνωρίζουμε πώς είναι να προσπαθείς να συγκεντρωθείς σε μια εργασία ενώ κοντά σου υπάρχει έντονος θόρυβος. Είναι πραγματικά δύσκολο να συγκεντρωθείς χωρίς να αποσπάται η προσοχή σου.

Αν και μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές προτιμήσεις όσον αφορά τη μάρκα, τα υλικά, τα ειδικά χαρακτηριστικά και την εφαρμογή των ωτοασπίδων, όλοι οι αναβάτες του MotoGP τις φορούν κάτω από τα κράνη τους.