Joe Bar Team: Το μοτοσυκλετιστικό κόμικ με την παγκόσμια απήχηση που ήρθε στην Ελλάδα από το ΜΟΤΟ

Οι ιστορίες δημοσιεύτηκαν σε κάθε τεύχος και ξεχωριστά σε τόμους
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

29/12/2021

Πριν από τριάντα χρόνια, και πιο συγκεκριμένα τον Φεβρουάριο του 1991, ο Jean-Raul (aka Ζανό ο Σαμουράι), ο Guido (aka Ο Παππούς), o Eduard (aka Εντ ο Τσίτας) και o Jean (aka Τζο ο Πλακατζής) μπήκαν στην παρέα του ΜΟΤΟ κι έκαναν τους ίδιους και τις μοτοσυκλέτες τους (ένα Kawasaki 750 H2, ένα Ducati 9000SS, ένα Honda CB750 κι ένα Norton 850 Commando ΜΚ1 αντίστοιχα) μέρος της Ιστορίας του περιοδικού.

Αυτά ήταν τα ονόματα των χαρακτήρων όπως για πρώτη φορά αποδόθηκαν στα ελληνικά από τον αείμνηστο συνεργάτη μας, τον Γκουίντο Τσιόφφι, που εκείνη την λιγότερο καλωδιωμένη, λιγότερο ταξιδεμένη από τις μάζες εποχή και με σαφώς βραδύτερη επικοινωνία από αυτή που τώρα απολαμβάνουμε, μας δίδαξε πως ο μοτοσυκλετισμός έχει την ίδια γλώσσα σε όλες τις χώρες.

Το κόμικ “Joe Bar Team” δημιουργήθηκε από τον Christian Debarre που υπέγραφε ως Bar2 με στόχο να αποδώσει την μοτοσυκλετιστική κουλτούρα της δεκαετίας του ’70 που εξελισσόταν μπροστά στα προ-εφηβικά του μάτια. Γεννημένος στις 18 Απριλίου του 1960, ο Bar2 βλέπει στους δρόμους τους πρώτους ανένταχτους της ζωής του, τους μοτοσυκλετιστές, όσο διαβάζει τα κόμικ του André Franquin. Αυτά τα δύο παντρεύτηκαν δημιουργώντας την συντροφιά του «Joe Bar» που στα γαλλικά δημιουργεί ένα έξυπνο λογοπαίγνιο με τον «τρελάρα» και όχι τον τρελό, κι αμυδρά παραπέμπει στο απόβαλμα, το έκτρωμα, σύμφωνα με παλαιότερη δήλωση του ίδιου. Η σχολή ενός από τους σημαντικότερους Βέλγους καλλιτέχνες, του André Franquin δημιουργού των «Gaston» και «Marsupilami», παραγωγού του «Spirou et Fantasio», επηρέασε πολλούς κομίστες και τον Debarre επίσης. Με το Joe Bar Team ήθελε να αποτυπώσει την εικόνα που ονειρευόταν να ζήσει μεγαλώνοντας, όσο έβλεπε τους μοτοσυκλετιστές με τον ίδιο τρόπο που ένα μικρό παιδί αντιμετώπιζε κάποτε και σε εμάς εδώ τον μοτοσυκλετισμό της «Αύρας» ομαλοποιώντας και στρογγυλεύοντας τις εικόνες. Για αυτό και το “Joe Bar Team” είναι μία αποτύπωση ενός παλαιότερου Παρισιού με σύγχρονες για την εποχή του Bar2 μοτοσυκλέτες.

Το “Joe Bar Team” κυκλοφορεί στις σελίδες του Moto Journal στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και δένεται σε τόμο το 1990. Με την έκδοση του τόμου, η ανάγκη αυτή για έκφραση μίας συγκεκριμένης πτυχής στην ζωή του Bar2 καλύπτεται και σταματά να σκιτσάρει για το συγκεκριμένο μεταπηδώντας σε ένα άλλο είδος.

Συμβαίνει όμως κάτι παράδοξο και κάπως ελληνικό συν τοις άλλοις, γιατί στο μεσοδιάστημα το Joe Bar Team υιοθετείται από μοτοσυκλετιστικά περιοδικά ανά τον κόσμο και αρχίζει έτσι να αγαπιέται ακόμη περισσότερο και από τους Γάλλους! Η φήμη του στο εξωτερικό επιστρέφει και σε εθνικό επίπεδο τρέφοντας το αίσθημα των αναγνωστών, που ζητάνε την συνέχισή του. Κατά μία έννοια η ευρεία αποδοχή του σε αγγλικά και σε άλλες γλώσσες του δίνει ώθηση και στις γαλλόφωνες χώρες που κυκλοφορούσε.

Για το ελληνικό κοινό συμβαίνει το ίδιο επίσης, η αποδοχή του κόμικ είναι τεράστια και οι Γάλλοι λαμβάνουν και από την Ελλάδα, το μήνυμα πως πρέπει να συνεχίσουν. Ωστόσο ο Bar2 έχει προχωρήσει σε νέο είδος παρόλο που το ενδιαφέρον για περισσότερες Joe Bar ιστορίες συνεχίζεται αμείωτο. Εκείνη την περίοδο έρχεται πιο κοντά με έναν οκτώ χρόνια νεαρότερο δημιουργό που έχει μόλις αποφοιτήσει από την σχολή καλών τεχνών, τον Stéphane Deteindre με τον οποίο συνεργάζονται στην ίδια διαφημιστική εταιρεία. Ο Deteindre ανακαλύπτει πως οι κομίστες είναι απλοί άνθρωποι και όχι ημίθεοι και πως θα μπορούσε και ο ίδιος να κάνει αυτό που αγαπούσε τόσο να διαβάζει. Υπογράφοντας με όνομα «Fane» αναλαμβάνει να συνεχίσει το Joe Bar κάνοντας το όνειρό του πραγματικότητα και ξελαφρώνοντας τον Bar2 από την πίεση. Αρχικά γράφει ο ίδιος και τους διαλόγους μαζί με τα σκίτσα, που μένουν πιστά στην παράδοση του André Franquin και βάζει σε αυτά όλη την απίστευτη ενέργεια που έχει ένας νεαρός όταν το όνειρό του γίνεται πραγματικότητα.

Ο Fane κρατά όλους τους χαρακτήρες και εισάγει και νέους ενώ αποδεικνύεται άξιος συνεχιστής κάνοντας δική του την παρέα του Joe Bar. Στην Ελλάδα οι ιστορίες γνωρίζουν απίστευτη αγάπη, δένονται σε πολυτελή τεύχη σε δική μας έκδοση και βρίσκουν τον δρόμο τους στα βιβλιοπωλεία. Οι χαρακτήρες μπαίνουν σε μπλούζες, αυτοκόλλητα και γίνονται φιγούρες με το Joe Bar Team να αποκτά φανατικούς αναγνώστες και εκτός μοτοσυκλετιστικού κόσμου. Το κοινό ταυτίζεται και για έναν ακόμη λόγο, καθώς το Joe Bar Team έχει συγχρονιστεί πλήρως με πτυχές του ελληνικού μοτοσυκλετισμού που εκείνη την εποχή δεν απέχει πολύ από τα σκίτσα και το κόμικ δεν φαίνεται ξένο. Ο Fane γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και κάνει το επόμενο βήμα συμβαδίζοντας με εκδοτική εταιρεία στον χώρο τον κόμικ, ξεφεύγοντας από τα περιοδικά μοτοσυκλέτας. Το κοινό των κόμικ είναι διαφορετικό από το αμιγώς μοτοσυκλετιστικό, το ίδιο και οι εκδοτικοί οίκοι που στην Γαλλία μάλιστα έχουν μάθει να επενδύουν σε τίτλους που γίνονται παγκόσμιες επιτυχίες με αντίστοιχα μεγάλα μεγέθη, όπως για παράδειγμα ο Αστερίξ. Εκείνη την εποχή το Joe Bar Team χάνεται από πολλά περιοδικά μοτοσυκλέτας ανά τον κόσμο και θα περάσουν χρόνια και στην Ελλάδα μέχρι τα νέα άλμπουμ να κυκλοφορήσουν από διαφορετικές εκδόσεις και σε άλλη μετάφραση.

Ο αρχικός δημιουργός, Christian Debarre, δεν εγκατέλειψε ωστόσο ποτέ το κόμικ του, επέστρεψε αναλαμβάνοντας μόνος του τον 5ο τόμο και συνεργάστηκε με τον Fane στους υπόλοιπους, ενώ στο σενάριο για τα συνολικά 8 άλμπουμ που έχουν κυκλοφορήσει έχουν εμπλακεί και γνωστοί Γάλλοι σεναριογράφοι.

Το ΜΟΤΟ κυκλοφόρησε τις ιστορίες για τα πρώτα τρία άλμπουμ, ταυτόχρονα με την έκδοσή τους έξω κι έκανε το Joe Bar Team ευρύτατα γνωστό στο ελληνικό κοινό.

Ο Fane θα συνεργαστεί αργότερα με έναν από τους μεγαλύτερους γαλλικούς οίκους για κόμικ μεταπηδώντας στο είδος επιστημονικής φαντασίας που πάντα ήθελε να εξερευνήσει, με τον ίδιο πόθο που οι μοτοσυκλέτες είχαν τραβήξει το ενδιαφέρον του Bar2 στην προ-εφηβική ηλικία. Στον ίδιο οίκο θα βρεθεί και ο Bar2 μαζί και τα δικαιώματα του Joe Bar Team. Το 5ο άλμπουμ θα βγει σε σχέδια και σκίτσα αποκλειστικά του Bar2 και οι δύο τους θα συνεργαστούν ξανά στο 6ο άλμπουμ. Ακολουθεί η εγκυκλοπαίδεια «L'Encyclopédie imbécile de la moto» που στα ελληνικά έχει μεταφραστεί ως Σαλταρισμένη εγκυκλοπαίδεια μοτοσυκλέτας, και με αρχικούς δημιουργούς  τους Bar2 και Michel Bidault.

Το 7ο άλμπουμ είναι μία συνεργασία των Bar2, Fades, Patrice Perna και Henri Jenfèvre και τέλος το 2014 εκδίδουν το τελευταίο της σειράς, το 8ο άλμπουμ πάλι από το δίδυμο Bar2 και Fades. Το 2007, ανάμεσα στα άλμπουμ 7 και 8, θα κυκλοφορήσουν και το «Manuel de conduite à l'usage du motocycliste débutant» ένα εγχειρίδιο για νέους αναβάτες που ακόμη και έμπειροι όμως, θα αναγνωρίσουν τον εαυτό τους.

Λίγο αργότερα από το 8ο άλμπουμ θα κυκλοφορήσει και ένα αλμανάκ κάλτ μοτοσυκλετών για την περίοδο 1955-1985 βασισμένο όλο σε γραφή, σκίτσο και χαρακτήρες Joe Bar Team που υπογράφουν οι Bar2, Pierre Vedel, Fades και Juan με πληροφορίες για μοτοσυκλέτες που άφησαν εποχή, όπως οι Norton 500 Manx 1960, Triumph 650 Bonneville (61), Honda CB 450 (66), CB 750, Kawasaki 500 H1 (69), Honda 900 Bol d'Or (79), Yamaha 350 RDLC (80), Suzuki 1100 Katana (82), Kawasaki 900 Ninja (84), MV Agusta 750 S, Ducati 900 SS 1976 και πολλές ακόμη σε 128 χορταστικές σελίδες. Η εγκυκλοπαίδεια αυτή είναι και η τελευταία στην οικογένεια του Joe Bar Team.

Η ευρεία αποδοχή του παρελθόντος δεν έχει μειωθεί ούτε στην σύγχρονη εποχή, αλλά στον καιρό του διαδικτύου το κόμικ έχει δεχτεί κριτική γιατί αποτυπώνει ενέργειες που παραβαίνουν τον ΚΟΚ και αντικοινωνική συμπεριφορά που επιβραβεύεται από τους χαρακτήρες. Αυτό βέβαια είναι κάτι που περισσότερο χαρακτηρίζει την εποχή μας ως σύνολο και λιγότερο κάθε ξεχωριστή δημιουργία φανταστικών χαρακτήρων και καταστάσεων, με τα κοινωνικά δίκτυα να μεγεθύνουν το αρνητικό και όχι το θετικό σχόλιο που ξεκάθαρα και αδιαμφισβήτητα υπερισχύει για κάθε ένα από τα άλμπουμ.

Στο ΜΟΤΟ στηρίξαμε τους Γάλλους δημιουργούς από την πρώτη στιγμή και πριν μεταπηδήσουν εκτός αμιγούς μοτοσυκλετιστικού χώρου. Το κάναμε αναγνωρίζοντας από την πρώτη στιγμή πως ένα κόμικ για μοτοσυκλέτες μπορεί να δημιουργηθεί μονάχα αν συντονιστούν πολλά απόμακρα μεταξύ τους πράγματα καθώς, όπως έχει πει και ο Fane, είναι πιο εύκολο να γράψεις ιστορίες για το διάστημα και το φανταστικό, παρά φανταστικές ιστορίες για μία πραγματική κι ακραία επικριτική κοινότητα, όπως οι μοτοσυκλετιστές. Δεν είναι λοιπόν άξιο απορίας που χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να δούμε να ξεπηδά κάτι τελείως νέο και 100% ελληνικό, που ουδεμία σχέση έχει με την σχολή του André Franquin, αλλά ακολουθεί την σχολή ενός άλλου «Γαλάτη, κοντόξανθου με έναν χοντρό φίλο και τον σκύλο του που ποτέ δεν πρέπει να αποκαλείς έτσι. Τον φίλο, όχι τον σκύλο». Αυτή όμως είναι μία ολότελα διαφορετική ιστορία, που μόλις τώρα έχει αρχίσει να γράφεται.

Παναγιώτης Ντεντάκης: Οδηγεί στην θάλασσα με προορισμό το Guinness

Ο καλύτερος του είδους του σε όλο τον κόσμο
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

27/4/2021

Ο Ντεντάκης έχει ένα πολύ ξεχωριστό χόμπι που το απέκτησε συνδυάζοντας δύο μεγάλες του αγάπες, το Motocross και την θάλασσα. Κανείς δεν πρέπει να τολμήσει να πει πως δεν συνδυάζονται αυτά τα δύο, αν πρώτα δεν δει κάποιο από τα video του στην υπέροχη παραλία Φαλάσαρνα. Θυμηθείτε επίσης πως για ένα τέτοιο εγχείρημα τεράστια έξοδα και μεγάλες παραγωγές έχουν γίνει με Motocross στο νερό από τον Robbie Maddison, μία από αυτές εδώ στην Ελλάδα και στην  Μύκονο συγκεκριμένα.

Πρόσφατα ο Ιταλός Luca Colombo προσπάθησε να καταρρίψει το ρεκόρ ταχύτητας που κατέχει ήδη ο Robbie Maddison αλλά στα ήρεμα νερά της κοσμοπολίτικης λίμνης Κόμο που συγκριτικά απέχει μέρα με νύκτα από τον κυματισμό της θάλασσας που επιχειρεί ο Παναγιώτης. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν πως αυτό το εγχείρημα είναι κάτι πιο μεγάλο με το οποίο ασχολείται κι άλλος κόσμος στηριζόμενος σε ακριβές παραγωγές. Κι όμως κανείς από αυτούς δεν πλησιάζει τον Παναγιώτη Ντεντάκη σε απόσταση και διάρκεια παραμονής στο νερό, για αυτό και καλά κάνει να ετοιμάζεται να πιστοποιήσει το επίτευγμά του καλώντας επίσημα την επιτροπή του ρεκόρ Guinness!

Δείτε το video με την απόσταση-ρεκόρ:
 

Υπάρχουν αρκετές δυσκολίες στην πιστοποίηση ενός τέτοιου ρεκόρ και ταυτόχρονα πολλά έξοδα. Όλα αυτά βέβαια είναι το κερασάκι μίας μεγάλης τούρτας καθώς το σημαντικότερο είναι να μπορείς να πραγματοποιήσεις το ρεκόρ! Το όνομα του Παναγιώτη Ντεντάκη άρχισε να ακούγεται προς τα έξω για το συγκεκριμένο εγχείρημα από το 2016 και μετά, όταν κι άρχισε να δημοσιεύει video οδηγώντας στο νερό. Η πορεία του όμως είναι πολύ μεγαλύτερη και μακρά.

Όπως μας εξιστόρησε ο ίδιος, ξεκίνησε μόνος του κατασκευάζοντας πέδιλα και κάνοντας τα πρώτα βήματα στο νερό χωρίς ποτέ να βουλιάξει την μοτοσυκλέτα! Το πρόβλημα ή καλύτερα το βασικό χαρακτηριστικό που χτίζει έναν σωστό recordman είναι πως ο Παναγιώτης ήθελε να πάει τα πράγματα πολλά σκαλιά πιο πάνω. Για αυτό και ξεκίνησε τις βελτιώσεις και άρχισε να πειραματίζεται με μεγαλύτερες αποστάσεις. Τότε ήταν που άρχισαν και τα πρώτα βουλιάγματα, μετατρέποντας το CRF σε υποβρύχιο, μέχρι τότε δεν είχε ακόμη τέτοια εμπειρία κι ας είχε γράψει πολλά χιλιόμετρα πάνω στο κύμα!

Μπορεί το CRF450 να μην είναι μπλε αλλά ο Ντεντάκης δεν πήγαινε στα ρηχά κι έτσι υπήρξαν πολλές φορές που το έχασε. Μία από αυτές έφτασε να ψάχνει την μοτοσυκλέτα επί μία εβδομάδα με την συνδρομή δυτών! Κάθε φορά που το CRF450 βαφτίζεται στο νερό, είτε είναι για μερικά λεπτά, είτε πολύ χειρότερα για μία ολόκληρη εβδομάδα βαθιά στον πυθμένα, η διαδικασία για να επιστρέψει σε λειτουργική κατάσταση είναι τεράστια. Στο μεταξύ, όπως μας εξηγεί ο Παναγιώτης, μόνο ήπια δεν είναι τα πράγματα για την καταπόνηση του κινητήρα ο οποίος παραμένει χωρίς μετατροπές. Τεράστιες είναι οι αλλαγές στην υπόλοιπη μοτοσυκλέτα, προφανώς, αλλά ο κινητήρας παραμένει χωρίς μετατροπές. Στην πίστα ή σε αγώνα Motocross η ίδια μοτοσυκλέτα έβγαζε τουλάχιστον μία ώρα αυτονομίας, τώρα όμως στα περίπου 21 χιλιόμετρα αναγκάστηκε να βγει από το νερό πριν μείνει από βενζίνη.

Αυτό είναι και άλλη μία απόδειξη για την τεράστια καταπόνηση που δέχεται και το σώμα του αναβάτη, με τον Παναγιώτη να το περιγράφει ως πολλαπλάσια πιο κουραστικό από αγώνα Motocross. Το οποίο βέβαια και είναι λογικό από την στιγμή που μπαίνει στο νερό με ένα μέσο που δεν είναι πλωτό και στηρίζεται στους νόμους της Φυσικής για να παραμείνει στην επιφάνεια. Αναβάτες jet ski που τον ακολουθούν σε αυτό που κάνει εκφράζουν την κούρασή τους για την πολύωρη πορεία σε μεγάλη ταχύτητα. Βέβαια με το jet ski μπορεί κανείς να κόψει αποφορτίζοντας τα χέρια και το σώμα του αναβάτη, ο Παναγιώτης όμως δεν γίνεται να κόψει ταχύτητα γιατί θα βουλιάξει, είναι αναγκασμένος να συνεχίζει αν θέλει να μείνει στην επιφάνεια με την ελάχιστη ταχύτητα που πρέπει να πηγαίνει, να εξακολουθεί να είναι αρκετά υψηλή. Κι ο ποιο μικρός κυματισμός της θάλασσας επιφέρει συνεχή καταπόνηση και στο τέλος αντιλαμβάνεται κανείς γιατί είναι ένα εγχείρημα άξιο θαυμασμού και που ελάχιστοι μπορούν να κάνουν.

Αυτή την στιγμή ο Παναγιώτης εργάζεται προς αύξηση της αυτονομίας της μοτοσυκλέτας και είναι ήδη σε συνεννόηση με τους ανθρώπους που καταγράφουν το ρεκόρ Guinness. Ως γνήσιος Κρητικός ο Ντεντάκης είναι τοπικιστής με την καλή όμως έννοια και θα ήθελε το ρεκόρ να γίνει στον τόπο του. Η θάλασσα όμως είναι απρόβλεπτη σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτό που απαιτούν διαδικασίες που κλείνονται με αυστηρά ραντεβού, κι ακόμη και με σύμμαχο τον καλύτερο καιρό, μπορεί και πάλι να υπάρξει εκείνη την ημέρα κυματισμός  που θα ακυρώσει ολότελα το εγχείρημα.

Μία εναλλακτική λύση που έχει ήδη συζητηθεί από τον Ντεντάκη, είναι να μεταφερθεί στην μεγάλη τεχνητή λίμνη Πολυφύτου στα Σέρβια Κοζάνης. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες της Ελλάδας σε εμβαδό επιφάνειας αλλά ταυτόχρονα έχει και τεράστιο μήκος, περίπου 31 χιλιόμετρα. Εκεί το CRF450 θα μπορέσει ανενόχλητο να καλύψει την μεγάλη απόσταση που θέλει ο Ντεντάκης για να καθιερώσει ένα ρεκόρ που θα μείνει για πολλά χρόνια δικό του. Στην πράξη υπάρχουν πολλές πιθανότητες να μην σπάσει ποτέ, διότι κανείς μέχρι τώρα δεν έχει επιχειρήσει να μείνει για τόσο στο νερό. Ο Luca Colombo δεν φτάνει ούτε τα μισά χιλιόμετρα απόστασης και ο Robbie Maddison δεν έχει στόχο το απόλυτο ρεκόρ σε πορεία αλλά το θέαμα.

Τον Ιανουάριο του 2019 ανέφερα προσωπικά το όνομα του Παναγιώτη Ντεντάκη στον Robbie Maddison όταν προσκεκλημένοι της Red Bull τον υποδεχτήκαμε στην Αθήνα για να μας ενημερώσει για ένα εγχείρημα που ετοιμάζει στην Ελλάδα. Αυτό όπως αποδείχτηκε αργότερα ήταν ένα video μίας καταδίωξης με τον Aaron Colton γυρισμένο στην Μύκονο και με τον Robbie να φεύγει οδηγώντας στο νερό, σε μία μικρή αναπαραγωγή του Pipe Dream. Θυμίζω πως το Pipe Dream είναι η σειρά video που έκανε ο Robbie Maddison παρέα με την DC Shoes σερφάροντας κυριολεκτικά με την μοτοσυκλέτα του. Κι ενώ ο Ντεντάκης δεν παλεύει με κύματα της Ταϊτής όπως ο παγκόσμιος Maddison, ταυτόχρονα δεν υποστηρίζεται από ομάδα κασκαντέρ και εξοπλισμό εκατομμυρίων, παραμένοντας στο νερό για χιλιόμετρα και όχι μέτρα. Στο Pipe Dream η μοτοσυκλέτα ξεκίνησε από ειδικά διαμορφωμένο πλοιάριο κι αφότου πάλεψε με τα κύματα και ολοκλήρωσε τις λήψεις, μετά ψαρεύτηκε. Στο άκουσμα πως ένας Έλληνας βγαίνει μόνος του στον κόλπο μιας ανοικτής θάλασσας πηγαίνοντας στα βαθιά, ο Robbie Maddison αρκέστηκε σε ένα μειδίαμα σαν να λέει «είναι τρελός» και πρόσθεσε μόνο: «καλή τύχη».
Πράγματι το εγχείρημα του Ντεντάκη είναι τρελό ακόμη και για τον Maddison, κι ας μην είναι παρά μόνο το χόμπι του πολυμήχανου Κρητικού.

Αναμένουμε την πορεία για το ρεκόρ Guinness και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία!