James Parker - Σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα ο σχεδιαστής της ανάρτησης του Yamaha GTS1000

Αγωνιζόμενος, ανήσυχος και εφευρετικός μηχανικός
James Parker RADD
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

20/7/2023

Στις 11 Ιουλίου του 2023, σε ηλικία 76 ετών, απεβίωσε ο James Parker, 10 ημέρες αφότου τον είχε χτυπήσει αυτοκίνητο την ώρα που περπατούσε, κοντά στο σπίτι του στη Santa Fe. Ο Αμερικανός μηχανολόγος και σχεδιαστής ήταν γνωστός για το επαναστατικό μπροστινό σύστημα μοτοσυκλέτας RADD που βγήκε σε μαζική παραγωγή στη Yamaha GTS1000 το 1993.

Ο Parker μεγάλωσε στην Καλιφόρνια αλλά και στην Ινδία, ενώ σπούδασε Design στο Πανεπιστήμιο του Stanford. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε συνιδρυτής σε εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη Santa Fe, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μοτοσυκλέτα, όντας κι ο ίδιος φανατικός αναβάτης, αγωνιζόμενος και σχεδιαστής πρωτότυπων μηχανολογικών εφαρμογών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ίδρυσε την εταιρεία Rationally Advanced Design Development (RADD), ήτοι Λογικά Προηγμένη Σχεδιαστική Εξέλιξη, με κύριο στόχο την εξέλιξη και την προώθηση ενός επαναστατικού μπροστινού συστήματος ανάρτησης και διεύθυνσης για μοτοσυκλέτα.

Elf-X

Κύρια έμπνευση του Parker στον σχεδιασμό του RADD -που διαχώριζε τα συστήματα ανάρτησης και διεύθυνσης μπροστά-, ήταν η πρωτότυπη Elf X του Γάλλου σχεδιαστή Andre de Cortanze. Ο Cortanze με το δικό του επαναστατικό σύστημα ανάρτησης-διεύθυνσης είχε δηλώσει πως είχε 4 στόχους: να χαμηλώσει το κέντρο βάρους, να προσδώσει φυσικά χαρακτηριστικά αντί-βύθισης (antidive) στο σύστημα, να μειώσει το βάρος και να την ενσωματώσει στο πλαίσιο. Οι δευτερεύοντες στόχοι ήταν η επίτευξη του ιδανικού 50/50 στην κατανομή βάρους μπροστά και πίσω, η μείωση της οπισθέλκουσας (Cx), και η ταχύτερη αλλαγή τροχών -κυρίως για αγωνιστική χρήση. Επιπλέον βελτιωμένη ήταν η ροή αέρα στο ψυγείο και ρυθμιζόμενη η γεωμετρία της ανάρτησης και του συστήματος διεύθυνσης.

RADD

Επιστρέφοντας στον Αμερικανό σχεδιαστή, ο Parker κατέθεσε τις πρώτες του πατέντες το 1983, και παρουσίασε το σύστημα RADD σε πρωτότυπη μορφή το 1984. Ο ίδιος ανέφερε ως πλεονεκτήματα του συστήματος του την βελτιωμένη ακαμψία απέναντι στο συμβατικό πιρούνι -που ενεργεί ως μοχλός στο πλαίσιο, πολλαπλασιάζοντας τα φορτία-, με το RADD να μην υποφέρει από παρόμοια συμπεριφορά, αφού ουσιαστικά αποτελεί τμήμα του πλαισίου.

James Parker RADD

Ο Parker ευτύχησε να δει το σύστημα RADD να περνά σε μαζική παραγωγή, μέσω της sport-touring μοτοσυκλέτας Yamaha GTS1000 που ξεκίνησε να πωλείται το 1993, φέροντας πλαίσιο που η Yamaha ονόμαζε Omega (Ωμέγα) λόγω του σχήματος του σε συνδυασμό με τα ψαλίδια εμπρός και πίσω. Η GTS1000 έφερε τετρακύλινδρο εν σειρά κινητήρα από FZR1000, με μειωμένη απόδοση 100 hp, ενώ διέθετε ηλεκτρονικό ψεκασμό και ABS.

Δυστυχώς, παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή χαρακτηριστικά της, η GTS απέτυχε εμπορικά -κυρίως λόγω της πολύ υψηλής τιμής της-, και σταμάτησε να πωλείται στις Η.Π.Α. το 1994, ενώ παρέμεινε στην παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1999.

James Parker RADD

Θυμίζουμε πως πριν η Yamaha παρουσιάσει το GTS1000, είχε δείξει στο Tokyo Motor Show του 1989 την φουτουριστική πρωτότυπη μοτοσυκλέτα Morpho (και το 1991-1992 τη Morpho II), που χρησιμοποιούσε το RADD, και είχε ρυθμιζόμενο τιμόνι, ρυθμιζόμενα μαρσπιέ και ρυθμιζόμενη σέλα.

James Parker RADD

Το σύστημα RADD είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα, καθώς το μονόμπρατσο ψαλίδι δεν επέτρεπε τη χρήση και δεύτερου δίσκου μπροστά, ενώ για να βοηθήσει την πέδηση σε κάποια από τα πρωτότυπα δίκυκλα του που φόρεσαν το σύστημα, ο Αμερικανός τοποθέτησε και δεύτερη δαγκάνα μπροστά. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το GTS1000 διέθετε εξαπίστονη δαγκάνα μπροστά για τον ίδιο σκοπό.

James Parker RADD

Η σχεδιαστική δουλειά του Parker δεν περιορίστηκε όμως στο RADD, έχοντας σχεδιάσει κι ένα εναλλακτικό σύστημα οπίσθιας ανάρτησης, διαφορετικό από το paralever της BMW, ένα σύστημα κίνησης μοτοσυκλέτας και στους δυο τροχούς, ημί-ενεργητικές αναρτήσεις, και το πλαίσιο της ηλεκτρικής Mission R που κυριάρχησε στο Πρωτάθλημα TTXGP/FIM του 2011, μεταξύ άλλων.

James Parker RADD

Πολλές από τις πρωτότυπες μοτοσυκλέτες του Parker βρίσκονται ως εκθέματα στο Advanced Design Center του Barber Vintage Motorsports Museum στο Birmingham της Alabama

Ετικέτες

Στο σφυρί εργοστασιακά προετοιμασμένη Yamaha YZF750 με τρεις σερί τίτλους στο BSB

Η μοτοσυκλέτα της Cadbury’s Boost με οδηγούς τους Mackenzie, Whitham, Walker και Hislop άλλαξε χέρια για 34.000 ευρώ
Auction
Από τον

Φίλιππο Σταυριδόπουλο

14/10/2025

Μία από τις σημαντικότερες superbike της δεκαετίας του ’90, η αγωνιστική Yamaha YZF750 SP της ομάδας Cadbury’s Boost, βγήκε στο σφυρί στη δημοπρασία Autumn Stafford Sale στις 12 Οκτωβρίου 2025

Η συγκεκριμένη Yamaha YZF750 με χειρόγραφο αριθμό πλαισίου YM 01 και αριθμό κινητήρα OW 04, αποτελεί μία από τις εργοστασιακά προετοιμασμένες μοτοσυκλέτες της Cadbury’s Boost Yamaha, που κυριάρχησε στο Βρετανικό Πρωτάθλημα Superbike (BSB) τη δεκαετία του 1990.

Cadbury's Boost YZF750

Η ομάδα κατέκτησε τρεις συνεχόμενους τίτλους (1996–1998), με πλήρη υποστήριξη από τη Yamaha και ένα εντυπωσιακό lineup αναβατών: Niall Mackenzie, James Whitham, Chris Walker και Steve Hislop. Με τη χαρακτηριστική μωβ-χρυσή αγωνιστική εμφάνιση της Cadbury’s Boost και κορυφαίες επιδόσεις, οι μοτοσυκλέτες αυτές έχουν μείνει στην ιστορία ως σύμβολα μιας εποχής.

Cadbury's Boost YZF750

Ο Niall Mackenzie, ύστερα από καριέρα στα Grand Prix, επέστρεψε στη Βρετανία και οδήγησε την ομάδα σε τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα, ενώ ο Whitham, ο Walker και ο Hislop συνέβαλαν με νίκες και βάθρα, απογειώνοντας τη δημοφιλία της ομάδας.

Cadbury's Boost YZF750

Η μοτοσυκλέτα με κινητήρα OW 04 τεκμηριώνεται από τα αυθεντικά Cadbury’s Yamaha engine sheets, τα οποία περιλαμβάνονται στο αρχείο που τη συνοδεύει. Σύμφωνα με αυτά, ο κινητήρας είχε χρησιμοποιηθεί σε γύρους του BSB το 1997, σε πίστες όπως Donington Park, Oulton Park, Snetterton και Silverstone, κατά τη διάρκεια της “χρυσής εποχής” της ομάδας.

Cadbury's Boost YZF750

Μετά το 1998, όταν η εργοστασιακή ομάδα πέρασε στη Yamaha R7, η συγκεκριμένη YZF750 πέρασε στα χέρια του Nigel Nottingham, ο οποίος τη χρησιμοποίησε στο British Sportbike Championship του 1999. Έκτοτε, παρέμεινε στην κατοχή του για 25 χρόνια, διατηρημένη με τη βοήθεια του αρχικού του μηχανικού και με βαφή από το φημισμένο Dream Machine paint shop.

Cadbury's Boost YZF750

Το πακέτο συνοδεύεται από χειρόγραφη επιστολή του Nottingham, πλήρη φάκελο εγγράφων, περιοδικό Performance Bikes της εποχής και εκτενή συλλογή ανταλλακτικών (στροφάλους, έμβολα, βαλβίδες, εξαρτήματα κιβωτίου κ.ά.).

Cadbury's Boost YZF750

Προσφέρεται στη δημοπρασία The Autumn Stafford Sale της Bonhams στις 12 Οκτωβρίου 2025, με εκτιμώμενη τιμή μεταξύ £26.000 – £32.000 (30.000 € – 37.000 €).

Cadbury's Boost YZF750

Μία σπάνια ευκαιρία για συλλέκτες και λάτρεις των superbikes να αποκτήσουν μια γνήσια εργοστασιακή Yamaha Cadbury’s Boost, ένα αυθεντικό κομμάτι αγωνιστικής μοτοσυκλετιστικής ιστορίας.

Cadbury's Boost YZF750