James Parker - Σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα ο σχεδιαστής της ανάρτησης του Yamaha GTS1000

Αγωνιζόμενος, ανήσυχος και εφευρετικός μηχανικός
James Parker RADD
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

20/7/2023

Στις 11 Ιουλίου του 2023, σε ηλικία 76 ετών, απεβίωσε ο James Parker, 10 ημέρες αφότου τον είχε χτυπήσει αυτοκίνητο την ώρα που περπατούσε, κοντά στο σπίτι του στη Santa Fe. Ο Αμερικανός μηχανολόγος και σχεδιαστής ήταν γνωστός για το επαναστατικό μπροστινό σύστημα μοτοσυκλέτας RADD που βγήκε σε μαζική παραγωγή στη Yamaha GTS1000 το 1993.

Ο Parker μεγάλωσε στην Καλιφόρνια αλλά και στην Ινδία, ενώ σπούδασε Design στο Πανεπιστήμιο του Stanford. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε συνιδρυτής σε εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη Santa Fe, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μοτοσυκλέτα, όντας κι ο ίδιος φανατικός αναβάτης, αγωνιζόμενος και σχεδιαστής πρωτότυπων μηχανολογικών εφαρμογών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ίδρυσε την εταιρεία Rationally Advanced Design Development (RADD), ήτοι Λογικά Προηγμένη Σχεδιαστική Εξέλιξη, με κύριο στόχο την εξέλιξη και την προώθηση ενός επαναστατικού μπροστινού συστήματος ανάρτησης και διεύθυνσης για μοτοσυκλέτα.

Elf-X

Κύρια έμπνευση του Parker στον σχεδιασμό του RADD -που διαχώριζε τα συστήματα ανάρτησης και διεύθυνσης μπροστά-, ήταν η πρωτότυπη Elf X του Γάλλου σχεδιαστή Andre de Cortanze. Ο Cortanze με το δικό του επαναστατικό σύστημα ανάρτησης-διεύθυνσης είχε δηλώσει πως είχε 4 στόχους: να χαμηλώσει το κέντρο βάρους, να προσδώσει φυσικά χαρακτηριστικά αντί-βύθισης (antidive) στο σύστημα, να μειώσει το βάρος και να την ενσωματώσει στο πλαίσιο. Οι δευτερεύοντες στόχοι ήταν η επίτευξη του ιδανικού 50/50 στην κατανομή βάρους μπροστά και πίσω, η μείωση της οπισθέλκουσας (Cx), και η ταχύτερη αλλαγή τροχών -κυρίως για αγωνιστική χρήση. Επιπλέον βελτιωμένη ήταν η ροή αέρα στο ψυγείο και ρυθμιζόμενη η γεωμετρία της ανάρτησης και του συστήματος διεύθυνσης.

RADD

Επιστρέφοντας στον Αμερικανό σχεδιαστή, ο Parker κατέθεσε τις πρώτες του πατέντες το 1983, και παρουσίασε το σύστημα RADD σε πρωτότυπη μορφή το 1984. Ο ίδιος ανέφερε ως πλεονεκτήματα του συστήματος του την βελτιωμένη ακαμψία απέναντι στο συμβατικό πιρούνι -που ενεργεί ως μοχλός στο πλαίσιο, πολλαπλασιάζοντας τα φορτία-, με το RADD να μην υποφέρει από παρόμοια συμπεριφορά, αφού ουσιαστικά αποτελεί τμήμα του πλαισίου.

James Parker RADD

Ο Parker ευτύχησε να δει το σύστημα RADD να περνά σε μαζική παραγωγή, μέσω της sport-touring μοτοσυκλέτας Yamaha GTS1000 που ξεκίνησε να πωλείται το 1993, φέροντας πλαίσιο που η Yamaha ονόμαζε Omega (Ωμέγα) λόγω του σχήματος του σε συνδυασμό με τα ψαλίδια εμπρός και πίσω. Η GTS1000 έφερε τετρακύλινδρο εν σειρά κινητήρα από FZR1000, με μειωμένη απόδοση 100 hp, ενώ διέθετε ηλεκτρονικό ψεκασμό και ABS.

Δυστυχώς, παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή χαρακτηριστικά της, η GTS απέτυχε εμπορικά -κυρίως λόγω της πολύ υψηλής τιμής της-, και σταμάτησε να πωλείται στις Η.Π.Α. το 1994, ενώ παρέμεινε στην παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1999.

James Parker RADD

Θυμίζουμε πως πριν η Yamaha παρουσιάσει το GTS1000, είχε δείξει στο Tokyo Motor Show του 1989 την φουτουριστική πρωτότυπη μοτοσυκλέτα Morpho (και το 1991-1992 τη Morpho II), που χρησιμοποιούσε το RADD, και είχε ρυθμιζόμενο τιμόνι, ρυθμιζόμενα μαρσπιέ και ρυθμιζόμενη σέλα.

James Parker RADD

Το σύστημα RADD είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα, καθώς το μονόμπρατσο ψαλίδι δεν επέτρεπε τη χρήση και δεύτερου δίσκου μπροστά, ενώ για να βοηθήσει την πέδηση σε κάποια από τα πρωτότυπα δίκυκλα του που φόρεσαν το σύστημα, ο Αμερικανός τοποθέτησε και δεύτερη δαγκάνα μπροστά. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το GTS1000 διέθετε εξαπίστονη δαγκάνα μπροστά για τον ίδιο σκοπό.

James Parker RADD

Η σχεδιαστική δουλειά του Parker δεν περιορίστηκε όμως στο RADD, έχοντας σχεδιάσει κι ένα εναλλακτικό σύστημα οπίσθιας ανάρτησης, διαφορετικό από το paralever της BMW, ένα σύστημα κίνησης μοτοσυκλέτας και στους δυο τροχούς, ημί-ενεργητικές αναρτήσεις, και το πλαίσιο της ηλεκτρικής Mission R που κυριάρχησε στο Πρωτάθλημα TTXGP/FIM του 2011, μεταξύ άλλων.

James Parker RADD

Πολλές από τις πρωτότυπες μοτοσυκλέτες του Parker βρίσκονται ως εκθέματα στο Advanced Design Center του Barber Vintage Motorsports Museum στο Birmingham της Alabama

Ετικέτες

Αγωνιστική Bultaco του Barry Sheene βγαίνει σε δημοπρασία

Η TSS 250 Type 41 του 1967, από τις πρώτες αγωνιστικές του δις Παγκόσμιου Πρωταθλητή
Bultaco Barry Sheene
Από τον

Φίλιππο Σταυριδόπουλο

27/10/2025

Η μοτοσυκλέτα με την οποία ο Sheene αγωνίστηκε στα πρώτα του χρόνια θα δημοπρατηθεί στο βρετανικό εθνικό μουσείο μοτοσυκλέτας, με εκτιμώμενη τιμή μεταξύ 16.500 και 19.000 ευρώ.

Η συγκεκριμένη Bultaco TSS 250 Type 41 του 1967 είναι μια από τις πρώτες αγωνιστικές μοτοσυκλέτες που χρησιμοποίησε ο Barry Sheene στην αρχή της καριέρας του. Ο Βρετανός αναβάτης, που έμελλε να γίνει ένας από τους πιο αγαπημένους και αναγνωρίσιμους ήρωες του παγκόσμιου μηχανοκίνητου αθλητισμού, συμμετείχε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Grand Prix από το 1970 έως το 1984, κατακτώντας δύο παγκόσμιους τίτλους και συνολικά 23 νίκες.

Bultaco Barry Sheene

Η μοτοσυκλέτα θα δημοπρατηθεί από τον οίκο H&H Classics στο βρετανικό εθνικό μουσείο μοτοσυκλέτας στο Solihull, στο πλαίσιο της δημοπρασίας “Classic Motorcycle and Vintage Scooter Auction”. Μαζί της θα παρουσιαστούν και πολλές ακόμη ενδιαφέρουσες μοτοσυκλέτες, μεταξύ των οποίων και μια Bimota YB9 SRI που ανήκε στον γνωστό τηλεοπτικό παρουσιαστή Richard Hammond (Top Gear).

Bimota YB9 SRI

Η συγκεκριμένη Bultaco είναι ιδιαίτερα γνωστή στους φίλους της μοτοσυκλέτας όχι μόνο για τη σύνδεσή της με τον Barry Sheene, αλλά και για τις δημόσιες εμφανίσεις της. Είχε παρουσιαστεί στο ντοκιμαντέρ Racing Legends του BBC το 2014, όπου την οδήγησε ο κωμικός Vic Reeves, ενώ το 2020 εκτέθηκε στο Silverstone Experience. Από το 1968 έως σήμερα έχει περάσει από τα χέρια μόλις τεσσάρων ιδιοκτητών, γεγονός που ενισχύει ακόμη περισσότερο τη συλλεκτική της αξία.

Bultaco Barry Sheene

Ο Mike Davis, υπεύθυνος μοτοσυκλετών της H&H Classics, δήλωσε σχετικά, “Η εμβληματική φιγούρα του Barry Sheene τον καθιστά έναν από τους πιο διάσημους και αγαπητούς Βρετανούς πρωταθλητές των αγώνων μοτοσυκλέτας. Είμαστε ενθουσιασμένοι που μπορούμε να προσφέρουμε μία από τις μοτοσυκλέτες του στη δημοπρασία μας. Το συγκεκριμένο μοντέλο έχει μόνο τέσσερις ιδιοκτήτες από καινούριο και θα αποτελέσει μια καταπληκτική προσθήκη σε οποιαδήποτε συλλογή ιστορικών αγωνιστικών. Ποιος ξέρει, ίσως επιστρέψει και πάλι στη δράση στους ιστορικούς αγώνες!”

Bultaco Barry Sheene

Η δημοπρασία της Classic Motorcycle and Vintage Scooter Auction θα περιλαμβάνει συνολικά 223 πλειστηριασμούς (183 μοτοσυκλέτες και 45 scooters), με συνολική εκτίμηση αξίας άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ.

Bultaco Barry Sheene

Όλες οι μοτοσυκλέτες, συμπεριλαμβανομένης της Bultaco του Barry Sheene, θα είναι διαθέσιμες για επίδειξη την Τρίτη 28 Οκτωβρίου, μία ημέρα πριν από την έναρξη της δημοπρασίας. Περισσότερες πληροφορίες και η πλήρης λίστα των προς πώληση μοντέλων είναι διαθέσιμες στην επίσημη ιστοσελίδα της H&H Classics.