James Parker - Σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα ο σχεδιαστής της ανάρτησης του Yamaha GTS1000

Αγωνιζόμενος, ανήσυχος και εφευρετικός μηχανικός
James Parker RADD
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

20/7/2023

Στις 11 Ιουλίου του 2023, σε ηλικία 76 ετών, απεβίωσε ο James Parker, 10 ημέρες αφότου τον είχε χτυπήσει αυτοκίνητο την ώρα που περπατούσε, κοντά στο σπίτι του στη Santa Fe. Ο Αμερικανός μηχανολόγος και σχεδιαστής ήταν γνωστός για το επαναστατικό μπροστινό σύστημα μοτοσυκλέτας RADD που βγήκε σε μαζική παραγωγή στη Yamaha GTS1000 το 1993.

Ο Parker μεγάλωσε στην Καλιφόρνια αλλά και στην Ινδία, ενώ σπούδασε Design στο Πανεπιστήμιο του Stanford. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε συνιδρυτής σε εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη Santa Fe, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μοτοσυκλέτα, όντας κι ο ίδιος φανατικός αναβάτης, αγωνιζόμενος και σχεδιαστής πρωτότυπων μηχανολογικών εφαρμογών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ίδρυσε την εταιρεία Rationally Advanced Design Development (RADD), ήτοι Λογικά Προηγμένη Σχεδιαστική Εξέλιξη, με κύριο στόχο την εξέλιξη και την προώθηση ενός επαναστατικού μπροστινού συστήματος ανάρτησης και διεύθυνσης για μοτοσυκλέτα.

Elf-X

Κύρια έμπνευση του Parker στον σχεδιασμό του RADD -που διαχώριζε τα συστήματα ανάρτησης και διεύθυνσης μπροστά-, ήταν η πρωτότυπη Elf X του Γάλλου σχεδιαστή Andre de Cortanze. Ο Cortanze με το δικό του επαναστατικό σύστημα ανάρτησης-διεύθυνσης είχε δηλώσει πως είχε 4 στόχους: να χαμηλώσει το κέντρο βάρους, να προσδώσει φυσικά χαρακτηριστικά αντί-βύθισης (antidive) στο σύστημα, να μειώσει το βάρος και να την ενσωματώσει στο πλαίσιο. Οι δευτερεύοντες στόχοι ήταν η επίτευξη του ιδανικού 50/50 στην κατανομή βάρους μπροστά και πίσω, η μείωση της οπισθέλκουσας (Cx), και η ταχύτερη αλλαγή τροχών -κυρίως για αγωνιστική χρήση. Επιπλέον βελτιωμένη ήταν η ροή αέρα στο ψυγείο και ρυθμιζόμενη η γεωμετρία της ανάρτησης και του συστήματος διεύθυνσης.

RADD

Επιστρέφοντας στον Αμερικανό σχεδιαστή, ο Parker κατέθεσε τις πρώτες του πατέντες το 1983, και παρουσίασε το σύστημα RADD σε πρωτότυπη μορφή το 1984. Ο ίδιος ανέφερε ως πλεονεκτήματα του συστήματος του την βελτιωμένη ακαμψία απέναντι στο συμβατικό πιρούνι -που ενεργεί ως μοχλός στο πλαίσιο, πολλαπλασιάζοντας τα φορτία-, με το RADD να μην υποφέρει από παρόμοια συμπεριφορά, αφού ουσιαστικά αποτελεί τμήμα του πλαισίου.

James Parker RADD

Ο Parker ευτύχησε να δει το σύστημα RADD να περνά σε μαζική παραγωγή, μέσω της sport-touring μοτοσυκλέτας Yamaha GTS1000 που ξεκίνησε να πωλείται το 1993, φέροντας πλαίσιο που η Yamaha ονόμαζε Omega (Ωμέγα) λόγω του σχήματος του σε συνδυασμό με τα ψαλίδια εμπρός και πίσω. Η GTS1000 έφερε τετρακύλινδρο εν σειρά κινητήρα από FZR1000, με μειωμένη απόδοση 100 hp, ενώ διέθετε ηλεκτρονικό ψεκασμό και ABS.

Δυστυχώς, παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή χαρακτηριστικά της, η GTS απέτυχε εμπορικά -κυρίως λόγω της πολύ υψηλής τιμής της-, και σταμάτησε να πωλείται στις Η.Π.Α. το 1994, ενώ παρέμεινε στην παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1999.

James Parker RADD

Θυμίζουμε πως πριν η Yamaha παρουσιάσει το GTS1000, είχε δείξει στο Tokyo Motor Show του 1989 την φουτουριστική πρωτότυπη μοτοσυκλέτα Morpho (και το 1991-1992 τη Morpho II), που χρησιμοποιούσε το RADD, και είχε ρυθμιζόμενο τιμόνι, ρυθμιζόμενα μαρσπιέ και ρυθμιζόμενη σέλα.

James Parker RADD

Το σύστημα RADD είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα, καθώς το μονόμπρατσο ψαλίδι δεν επέτρεπε τη χρήση και δεύτερου δίσκου μπροστά, ενώ για να βοηθήσει την πέδηση σε κάποια από τα πρωτότυπα δίκυκλα του που φόρεσαν το σύστημα, ο Αμερικανός τοποθέτησε και δεύτερη δαγκάνα μπροστά. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το GTS1000 διέθετε εξαπίστονη δαγκάνα μπροστά για τον ίδιο σκοπό.

James Parker RADD

Η σχεδιαστική δουλειά του Parker δεν περιορίστηκε όμως στο RADD, έχοντας σχεδιάσει κι ένα εναλλακτικό σύστημα οπίσθιας ανάρτησης, διαφορετικό από το paralever της BMW, ένα σύστημα κίνησης μοτοσυκλέτας και στους δυο τροχούς, ημί-ενεργητικές αναρτήσεις, και το πλαίσιο της ηλεκτρικής Mission R που κυριάρχησε στο Πρωτάθλημα TTXGP/FIM του 2011, μεταξύ άλλων.

James Parker RADD

Πολλές από τις πρωτότυπες μοτοσυκλέτες του Parker βρίσκονται ως εκθέματα στο Advanced Design Center του Barber Vintage Motorsports Museum στο Birmingham της Alabama

Ετικέτες

Νέα κεφαλή βίδας BMW: Ξεβιδώνουν με το λογότυπο τους και ειδικό εργαλείο

Πατέντα για ειδικές κεφαλές κοχλίων (βιδών) με σχήμα το σήμα της BMW, που απαιτούν ειδικά εργαλεία
BMW Roundel Bolt
Από τον

Φίλιππο Σταυριδόπουλο

23/12/2025

Η BMW κατοχύρωσε πατέντα για νέες βίδες με κεφαλή εμπνευσμένη από το εμβληματικό της λογότυπο, μια ιδέα που εντυπωσιάζει αισθητικά αλλά εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την πρακτικότητα και την ευκολία συντήρησης των μοτοσυκλετών.

Η BMW κατέθεσε πρόσφατα πατέντα για βίδες και κοχλίες των οποίων η κεφαλή φέρει ανάγλυφα το σήμα της εταιρείας. Στο κέντρο εμφανίζονται τα γράμματα “BMW”, ενώ δύο βαθιές εσοχές, τοποθετημένες εκεί όπου κανονικά βρίσκονται τα μπλε τμήματα του λογοτύπου, λειτουργούν ως σημεία εφαρμογής του ειδικού εργαλείου. Για την αφαίρεση ή σύσφιξη της βίδας απαιτείται αποκλειστικό εργαλείο αντίστοιχου σχήματος, το οποίο λογικά θα διατίθεται σε διαφορετικά μεγέθη.

BMW Roundel Bolt

Το πρακτικό όφελος μιας τέτοιας σχεδίασης είναι προφανώς δεύτερο μπροστά στην εμφάνιση που θέλουν να πετύχουν οι Γερμανοί. Ιδιαίτερα αν αυτές οι βίδες χρησιμοποιούνται μόνο σε εξωτερικά πλαστικά τμήματα του φαίρινγκ ή σε γενικότερα σε σημεία που τονίζουν την εμφάνιση της νέας μοτοσυκλέτας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχουν σχεδιαστεί και με βάση το καθαυτό πρακτικό ζήτημα της μίας και μόνο δουλειάς που απαιτείται να κάνουν: Οι κεφαλές Allen και Torx έχουν καθιερωθεί εδώ και δεκαετίες χάρη στη δυνατότητά τους να μεταφέρουν υψηλή ροπή, στο μικρό τους μέγεθος και πλέον έχουν σχεδόν καθολική χρήση στη βιομηχανία αυτοκινήτου και μοτοσυκλέτας. Το αν η νέα σχεδίαση κεφαλής μπορεί να ανταποκριθεί σε εφαρμογές υψηλής καταπόνησης μένει να αποδειχθεί.

BMW Roundel Bolt

Αλλά τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι, με τις πρώτες βίδες να είναι ίσιες και σταυροί (Phillips) και χωρίς κοινά στάνταρντ μεταξύ, πολλές φορές όμοιων σχεδίων, είτε λόγω διαφορών των συστημάτων μέτρησης (μετρικό - αυτοκρατορικό) σε κεφαλές και σπειρώματα (μετρικό, BSW κ.α) με κωνικότητες ή χωρίς, είτε διαφορές γεωμετρίας σχεδιασμού (Phillips - JIS), με πολλές φορές τα λάθη να πληρώνονται ακριβά σε χρόνο, άγχος, ταλαιπωρία και μηχανουργική εργασία.

BMW Roundel Bolt

Στο πέρας των ετών πολλά είναι τα σχέδια κεφαλών που είναι αρκετά ιδιαίτερα και απαιτούν πιο εξειδικευμένα εργαλεία λειτουργώντας αποτρεπτικά για τον περισσότερο κόσμο που θέλει να  “σκαλίσει”. Εργαλεία που όμως είναι εμπορικά διαθέσιμα χωρίς κάποιο δυσθεώρητο κόστος, μικρό εμπόδιο για κάποιον που ξέρει τι κάνει ή θέλει πραγματικά να δοκιμάσει την τύχη του.

BMW Roundel Bolt

Το να λέμε ότι η συγκεκριμένη πατέντα μοιάζει να ωθεί περισσότερους ιδιοκτήτες προς τα επίσημα συνεργεία της BMW, αποθαρρύνοντας την επισκευή στο σπίτι ή από ανεξάρτητους μηχανικούς, την στιγμή που μια εξαέρωση, μια διάγνωση ή ένα αντικλείδι απαιτεί τον υπολογιστή/διαγνωστικό της εταιρείας φαίνεται πως είναι κάτι που δεν ταιριάζει με την εποχή, όπου είναι όλο και λιγότερα εκείνα που μπορεί να κάνει κανείς, το κυριότερο όμως, είναι λιγότεροι εκείνοι που θέλουν πραγματικά να ασχοληθούν μόνοι τους!

Σιγουρά υπάρχει και ο παράγοντας prestige καθώς μεταξύ μας το βαυαρικό εργοστάσιο απλά “απογειώνει” μια ήδη υπάρχουσα τάση να τοποθετούνται σήματα και εμβλήματα σε οτιδήποτε, που φαίνεται να έχει το κοινό της.

BMW Roundel Bolt

Εάν κάποιος ανήκει στην εκλεκτή ελίτ που με ένα βασικό σετ εργαλείων και εφευρετικότητα επιδιόρθωνε τα πάντα σε μια ερημιά στην μέση του πουθενά, μάλλον μια μικρή ακόμα συλλογή δεν θα είναι μεγαλύτερο πρόβλημα από τις συνθέτες τεχνολογίες και αρχιτεκτονικές (βλέπε Controller Area Network Bus) που πλέον οι μοτοσυκλέτες ενσωματώνουν.

BMW Roundel Bolt

Άλλωστε μοιάζει πιθανότερο οι απομιμήσεις των συγκεκριμένων εργαλείων να είναι περισσότερες, αν όχι και γρηγορότερα διαθέσιμες από της BMW.

Πέρα από την πλάκα όμως, αξίζει να σημειωθεί ότι προς το παρόν μιλάμε μόνο για πατέντα και όχι για εξάρτημα που έχει περάσει σε μοντέλο παραγωγής.

BMW Roundel Bolt

Αυτή την στιγμή η BMW δεν έχει ενημερώσει για το που θα τοποθετήσει τις συγκεκριμένες βίδες, σε ότι αφορά την μοτοσυκλέτα πάντως, θεωρούμε πως θα αν βρουν τον δρόμο τους προς τα εκεί, θα είναι σε εξωτερικά σημεία του φαίρινγκ.