James Parker - Σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα ο σχεδιαστής της ανάρτησης του Yamaha GTS1000

Αγωνιζόμενος, ανήσυχος και εφευρετικός μηχανικός
James Parker RADD
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

20/7/2023

Στις 11 Ιουλίου του 2023, σε ηλικία 76 ετών, απεβίωσε ο James Parker, 10 ημέρες αφότου τον είχε χτυπήσει αυτοκίνητο την ώρα που περπατούσε, κοντά στο σπίτι του στη Santa Fe. Ο Αμερικανός μηχανολόγος και σχεδιαστής ήταν γνωστός για το επαναστατικό μπροστινό σύστημα μοτοσυκλέτας RADD που βγήκε σε μαζική παραγωγή στη Yamaha GTS1000 το 1993.

Ο Parker μεγάλωσε στην Καλιφόρνια αλλά και στην Ινδία, ενώ σπούδασε Design στο Πανεπιστήμιο του Stanford. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε συνιδρυτής σε εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη Santa Fe, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μοτοσυκλέτα, όντας κι ο ίδιος φανατικός αναβάτης, αγωνιζόμενος και σχεδιαστής πρωτότυπων μηχανολογικών εφαρμογών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ίδρυσε την εταιρεία Rationally Advanced Design Development (RADD), ήτοι Λογικά Προηγμένη Σχεδιαστική Εξέλιξη, με κύριο στόχο την εξέλιξη και την προώθηση ενός επαναστατικού μπροστινού συστήματος ανάρτησης και διεύθυνσης για μοτοσυκλέτα.

Elf-X

Κύρια έμπνευση του Parker στον σχεδιασμό του RADD -που διαχώριζε τα συστήματα ανάρτησης και διεύθυνσης μπροστά-, ήταν η πρωτότυπη Elf X του Γάλλου σχεδιαστή Andre de Cortanze. Ο Cortanze με το δικό του επαναστατικό σύστημα ανάρτησης-διεύθυνσης είχε δηλώσει πως είχε 4 στόχους: να χαμηλώσει το κέντρο βάρους, να προσδώσει φυσικά χαρακτηριστικά αντί-βύθισης (antidive) στο σύστημα, να μειώσει το βάρος και να την ενσωματώσει στο πλαίσιο. Οι δευτερεύοντες στόχοι ήταν η επίτευξη του ιδανικού 50/50 στην κατανομή βάρους μπροστά και πίσω, η μείωση της οπισθέλκουσας (Cx), και η ταχύτερη αλλαγή τροχών -κυρίως για αγωνιστική χρήση. Επιπλέον βελτιωμένη ήταν η ροή αέρα στο ψυγείο και ρυθμιζόμενη η γεωμετρία της ανάρτησης και του συστήματος διεύθυνσης.

RADD

Επιστρέφοντας στον Αμερικανό σχεδιαστή, ο Parker κατέθεσε τις πρώτες του πατέντες το 1983, και παρουσίασε το σύστημα RADD σε πρωτότυπη μορφή το 1984. Ο ίδιος ανέφερε ως πλεονεκτήματα του συστήματος του την βελτιωμένη ακαμψία απέναντι στο συμβατικό πιρούνι -που ενεργεί ως μοχλός στο πλαίσιο, πολλαπλασιάζοντας τα φορτία-, με το RADD να μην υποφέρει από παρόμοια συμπεριφορά, αφού ουσιαστικά αποτελεί τμήμα του πλαισίου.

James Parker RADD

Ο Parker ευτύχησε να δει το σύστημα RADD να περνά σε μαζική παραγωγή, μέσω της sport-touring μοτοσυκλέτας Yamaha GTS1000 που ξεκίνησε να πωλείται το 1993, φέροντας πλαίσιο που η Yamaha ονόμαζε Omega (Ωμέγα) λόγω του σχήματος του σε συνδυασμό με τα ψαλίδια εμπρός και πίσω. Η GTS1000 έφερε τετρακύλινδρο εν σειρά κινητήρα από FZR1000, με μειωμένη απόδοση 100 hp, ενώ διέθετε ηλεκτρονικό ψεκασμό και ABS.

Δυστυχώς, παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή χαρακτηριστικά της, η GTS απέτυχε εμπορικά -κυρίως λόγω της πολύ υψηλής τιμής της-, και σταμάτησε να πωλείται στις Η.Π.Α. το 1994, ενώ παρέμεινε στην παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1999.

James Parker RADD

Θυμίζουμε πως πριν η Yamaha παρουσιάσει το GTS1000, είχε δείξει στο Tokyo Motor Show του 1989 την φουτουριστική πρωτότυπη μοτοσυκλέτα Morpho (και το 1991-1992 τη Morpho II), που χρησιμοποιούσε το RADD, και είχε ρυθμιζόμενο τιμόνι, ρυθμιζόμενα μαρσπιέ και ρυθμιζόμενη σέλα.

James Parker RADD

Το σύστημα RADD είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα, καθώς το μονόμπρατσο ψαλίδι δεν επέτρεπε τη χρήση και δεύτερου δίσκου μπροστά, ενώ για να βοηθήσει την πέδηση σε κάποια από τα πρωτότυπα δίκυκλα του που φόρεσαν το σύστημα, ο Αμερικανός τοποθέτησε και δεύτερη δαγκάνα μπροστά. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το GTS1000 διέθετε εξαπίστονη δαγκάνα μπροστά για τον ίδιο σκοπό.

James Parker RADD

Η σχεδιαστική δουλειά του Parker δεν περιορίστηκε όμως στο RADD, έχοντας σχεδιάσει κι ένα εναλλακτικό σύστημα οπίσθιας ανάρτησης, διαφορετικό από το paralever της BMW, ένα σύστημα κίνησης μοτοσυκλέτας και στους δυο τροχούς, ημί-ενεργητικές αναρτήσεις, και το πλαίσιο της ηλεκτρικής Mission R που κυριάρχησε στο Πρωτάθλημα TTXGP/FIM του 2011, μεταξύ άλλων.

James Parker RADD

Πολλές από τις πρωτότυπες μοτοσυκλέτες του Parker βρίσκονται ως εκθέματα στο Advanced Design Center του Barber Vintage Motorsports Museum στο Birmingham της Alabama

Ετικέτες

Τα νέα κράνη που περνούν τις ειδικές προδιαγραφές FRHPhe-02 από την FIM - Κάνοντας τους αγώνες πιο ασφαλείς

Νέα πρότυπα ασφαλείας αγωνιστικών κρανών FRHPhe-02 από την FIM
FIM RHPhe-02
Από τον

Φίλιππο Σταυριδόπουλο

22/10/2025

Η FIM ανακοινώνει σειρά εγκεκριμένων κρανών, σύμφωνα με το πρότυπο FRHPhe-02, ανάμεσά τους και νέα off-road μοντέλα

Τα περασμένα χρόνια η μετάβαση από τα ευρωπαϊκά πρότυπα ασφαλείας ECE 22.05 στα αυστηρότερα ECE 22.06 ανακίνησε την συζήτηση γύρω από τα πρότυπα ασφαλείας κρανών.

Τι ισχύει όμως για τα αγωνιστικά κράνη;

Η διεθνής μοτοσυκλετιστική ομοσπονδία έχει εδώ και χρόνια το δικό της πρότυπο πιστοποίησης FRHPhe-01 (FIM Racing Homologation Programme helmet 01) και τώρα γυρνάει σελίδα με το ανανεωμένο και αυστηρότερο πρότυπο FRHPhe-02 που υπερπληροί τα εμπορικά πρότυπα των εκάστοτε αγορών και θα είναι απαραίτητο να φέρουν τα κράνη των συμμετεχόντων αγωνιζόμενων στα πρωταθλήματα της διεθνούς ομοσπονδίας από το ερχόμενο έτος.

To εγχείρημα αυτό αποτελεί ένα μόνο σκέλος από την εκτεταμένη προσπάθεια ομολογκαρίσματος της FIM που περιλαμβάνει διαφορές πλευρές των αγώνων πέρα από τα κράνη, από τις μπαριέρες, έως τις βαφές της πίστας και ακόμα και τους φωτεινούς ενημερωτικούς πίνακες.

Η FIM συγχαίρει τις CABERG, SCORPION EXO, JUST1, ARAI, AGV, HJC, ALPINESTARS και BELL για την παρουσίαση νέων κρανών εγκεκριμένων από τη FIM, στο πλαίσιο του νέου προγράμματος FRHPhe-02, τα οποία επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται άμεσα στα Πρωταθλήματα της FIM. Το κράνος της ARAI διαθέτει πιστοποίηση JIS (ιαπωνικής αγοράς), ενώ τα υπόλοιπα φέρουν την ευρωπαϊκή πιστοποίηση ECE 22-06. Όλα έχουν περάσει επιτυχώς τις δοκιμές του προτύπου FIM Helmet Standard FRHPhe-02, το οποίο θα είναι υποχρεωτικό από το 2026 στα Πρωταθλήματα της FIM.

Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι πως ένα κράνος μπορεί να έχει επιτύχει την πιστοποίηση σε κάποια μόνο από τα διαθέσιμα μεγέθη του, ενώ σε κάποια άλλα όχι.

Έτσι λοιπόν το μοντέλο CABERG GP-01 είναι πιστοποιημένο κατά το πρώτυπο FRHPhe-02 σε μεγέθη M & L, το SCORPION EXO RACE AIR σε M, L, XL, XXL, το JUST1 J-GP R σε L, το ARAI RX-7X FIM RACING#2 σε XS, S, M, L, XL, το AGV PISTA GP RR FIM RACING#2 σε M, το HJC RPHA 1 V2 CARBON σε XXS, XS, M, L, XL, XXL, ενώ τα ALPINESTARS S-M10 και BELL MOTO 10-GP διατίθενται σε μεγέθη M και L. Η πιστοποίηση επιβεβαιώνεται από την ετικέτα homologation της FIM που είναι ραμμένη στο λουράκι του πηγουνιού.

Αυτή τη στιγμή, αρκετοί ακόμα κατασκευαστές συνεργάζονται με τα εργαστήρια της FIM για δοκιμές, με δεκαέξι για τα off-road κράνη FRHPhe-02 και δεκαεννέα για τα κράνη αγώνων πίστας.

Υπενθυμίζεται ότι η φάση 02 του προγράμματος FIM Racing Homologation Programme for helmets (FRHPhe-02) ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2022. Αυτή η νέα φάση εστιάζει εξίσου στα off-road κράνη, διαχωρίζοντας τις απαιτήσεις και εδραιώνοντας για πρώτη φορά ένα ξεχωριστό πρότυπο, αποτελώντας ένα σημαντικό βήμα για την ασφάλεια στο Motocross, το Enduro, το Speedway και το Cross-Country, με το πρώτο πρότυπο FIM για τα Off-Road Πρωταθλήματα.

Από την αρχή, ο στόχος του προγράμματος FRHPhe-02 ήταν η βελτίωση της προστασίας του κεφαλιού των αναβατών σε όλες τις αγωνιστικές κατηγορίες. Η φάση αυτή, που θεσπίστηκε το 2022 σε συνεργασία με τους κατασκευαστές κρανών, θέτει ένα νέο πρότυπο το οποίο ξεπερνά τα ήδη υπάρχοντα στην αγορά (όπως τα UN ECE 22.06, Snell M2020, JIS T8133) αλλά και το προηγούμενο FRHPhe-01.

Σε σχέση με τα προγενέστερα πρότυπα, το FRHPhe-02 περιλαμβάνει πιο εκτεταμένη και αυστηρή αξιολόγηση των επιδόσεων, πέρα από την απαραίτητη συμμόρφωση με ένα διεθνές πρότυπο. Στις νέες δοκιμές περιλαμβάνονται επιπλέον κριτήρια και μετρήσεις, όπως:

  • κρούσεις σε πλάγιες επιφάνειες,
  • κρούσεις σε ημισφαιρικά αμόνια (για τη μέτρηση περιστροφικών φορτίων),
  • δοκιμή ταχείας αφαίρεσης επενδύσεων παρειών,
  • και η εισαγωγή του κριτηρίου κατάγματος κρανίου (Skull Fracture Criterion - SFC).

Το νέο πρότυπο FRHPhe-02 επιβεβαιώνει τη διαρκή δέσμευση της FIM για τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια των αναβατών σε κάθε πτυχή του αγωνιστικού κόσμου.