Την παρέμβαση εισαγγελέα αξιώνουν όσα έγιναν στην Ε.Ο. Αθηνών – Θεσσαλονίκης κατά την επιστροφή αργά το απόγευμα και τις βραδινές ώρες της 28^ης Οκτωβρίου καθώς ο μοναδικός λόγος που δημιουργήθηκε μποτιλιάρισμα δεκάδων χιλιομέτρων, ήταν τα μετωπικά διόδια. Μεγαλύτερο το πρόβλημα στην Θήβα και τα όσα έγιναν εκεί αποτελούν ντροπή για τις συμβάσεις παραχώρησης που ξεκάθαρα αναφέρουν το σενάριο της αναστολής είσπραξης διοδίων σε έκτακτες περιπτώσεις.

Χθες τα μοναδικά διόδια που ανέστειλαν την είσπραξή τους ήταν των Μαλγάρων, ένα από τα δύο στην χώρα που παραμένουν στο δημόσιο – και που έχουν ξεπεράσει την περίοδο της προγραμματισμένης λειτουργίας τους. Η αναστολή είσπραξης σε μετωπικούς σταθμούς ΔΕΝ είναι κάτι χαριστικό, ΔΕΝ το απαιτεί κανείς ως χάρη αλλά απαιτείται σε περιπτώσεις που το μποτιλιάρισμα οδηγεί σε ουρές χιλιομέτρων καθώς αποδεικνύεται καταστροφικό και με τεράστιες συνέπειες. Το πιο άμεσα κατανοητό παράδειγμα για την σοβαρότητα μίας μεγάλης ουράς, είναι τα ατυχήματα που συμβαίνουν από την απότομη ακινητοποίηση 20 και 30 χιλιόμετρα πριν τον μετωπικό σταθμό. Ακριβώς όπως ήταν και οι ουρές το βράδυ της 28^ης Οκτωβρίου, που έφταναν μέχρι το ύψος του Κάστρου. Το μποτιλιάρισμα για να πληρώσει κανείς το αντίτιμο στο ύψος της Θήβας ξεκινούσε από το Κάστρο κι αυτό δημιουργούσε καταστροφικές συνθήκες για την ασφάλεια των οδηγών.

Τα ειδησεογραφικά site γενικού ενδιαφέροντος ανακυκλώνουν την είδηση πως τα διόδια αλλάζουν και την παρουσιάζουν ως την λύση για τις ουρές στους σταθμούς διοδίων. Πρώτα απ’ όλα η εφαρμογή τους έχει καθυστερήσει πολύ περισσότερο από αυτό που αναφερόταν αρχικά στις Συμβάσεις Παραχώρησης, κι αυτό γιατί βολεύονται οι εταιρίες με τους μετωπικούς σταθμούς εισπράττοντας μεγαλύτερο αντίτιμο. Το διόδιο τέλος έχει υπολογιστεί και συμπίπτει με τα όρια της σύμβασης στο σύνολο του μήκους, όταν όμως κάποιος χρησιμοποιεί την Ε.Ο. για μικρότερες αποστάσεις, τότε χρεώνεται με μεγαλύτερο -αναλογικά- μέρος. Συμφέρον για τους Παραχωρησιούχους, να παραμείνουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα οι μετωπικοί σταθμοί. Ακόμη και τότε όμως -όταν αλλάξει ο τρόπος πληρωμής- οι ουρές δεν μπορούν να αποφευχθούν. Και οι ουρές μετά από ένα σημείο γίνονται κίνδυνος πραγματικός, όπως έχει αποδειχτεί στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που λειτουργούν με αντίστοιχα συστήματα.

Δεν έχουν όλες οι χώρες διόδια, και μερικές από αυτές απολαμβάνουν τους καλύτερους δρόμους του κόσμου, όμως αυτό είναι θέμα μίας άλλης κουβέντας. Η Ιταλία όμως, το μοντέλο της οποίας έχουμε υιοθετήσει, έχει εκπονήσει σχέδια για τέτοιες περιπτώσεις, ώστε να αποσυμφορίζει την κίνηση στις εθνικές οδούς μετά από ένα σημείο. Τέτοιες λύσεις είναι απαραίτητες για την ασφάλεια και όχι απλά για την καλυτέρευση της εμπειρίας ταξιδιού…

Μονάχα που η λύση υπάρχει ήδη και εδώ σε εμάς καθώς προβλέπεται αναστολή είσπραξης σε έκτακτες ανάγκες. Αυτό άλλωστε είναι κάτι που οι Παραχωρησιούχοι, οι εταιρίες δηλαδή που εκμεταλλεύονται τις εθνικές οδούς, θα πρέπει να έχουν ως πλάνο και με την είσοδο των ηλεκτρονικά ελεγχόμενων διοδίων στην ζωής μας. Μία κατάρρευση του συστήματος στο μέλλον, ακόμη και για λίγες ώρες, θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερες ουρές καθώς οι πύλες θα είναι ακόμη πιο λίγες και το προσωπικό δεν θα επαρκεί για την ταυτόχρονη είσπραξη πολλών σειρών αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών.

Ο νομοθέτης έφτιαξε μία Σύμβαση Παραχώρησης που είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για τις εταιρίες και την περίπτωση της αναστολής είσπραξης την έχει ορίσει ως μέτρο, κι αυτό γιατί είναι κατανοητό από όλα τα μέρη της σύμβασης πως είναι απαραίτητο να υπάρχει ως μέτρο. Ένα μέτρο όμως που στην πράξη εφαρμόζεται μονάχα στα διόδια που εισπράττει το δημόσιο απευθείας. Οι ευθύνες των εταιριών είναι τεράστιες και συμπληρωματικά, εικόνες όπως αυτές δεν συμβαδίζουν με το κοινωνικό πρόσωπο που προωθούν.

Στην Σύμβαση Παραχώρησης λοιπόν, υπάρχει όρος πως οφείλουν να λειτουργούν τόσες πύλες σε κάθε σταθμό διοδίων, που να μην δημιουργούνται ουρές μεγαλύτερες των είκοσι αυτοκινήτων για περισσότερες από δύο ώρες. Ωστόσο ο όρος αυτός είναι έτσι διατυπωμένος, που να φωτογραφίζει συγκεκριμένους σταθμούς που εξυπηρετούν εισόδους πόλεων και όχι τόσο τους μετωπικούς στην εθνική οδό που μποτιλιάρονται σε κάθε αργία κι αυτό γιατί προσθέτει ένα «και» ορίζοντας τις περισσότερες ημέρες μέσα στον μήνα που μπορεί αυτό να συμβεί. Δεν έχει πάει ακόμη στα δικαστήρια κανείς για να παλέψει απέναντι στο «και», όμως δεν χρειάζεται κιόλας, διότι η αναστολή είσπραξης αναφέρεται λίγο μετά.

Σε άλλο σημείο της σύμβασης παραχώρησης, ξεκάθαρα αναφέρει ο νομοθέτης την περίπτωση των έκτακτων περιπτώσεων. Και όταν οι ουρές έχουν φτάσει να μετρούνται σε δεκάδες χιλιόμετρα η κατάσταση γίνεται έκτακτη. Ένα περιστατικό στο κέντρο αυτής της ουράς είναι μη αντιμετωπίσιμο στον χρόνο που πρέπει.

Δεν είναι τυχαίο που σε όσα διόδια ελέγχει το κράτος απευθείας αναστέλλεται η είσπραξη στις μεγάλες ουρές. Είναι ξεκάθαρο πως γίνεται επικίνδυνο να κλείνεις την Ε.Ο. για ώρες και πως συμβαίνουν ατυχήματα σε αυτές τις περιπτώσεις. Η Σύμβαση Παραχώρησης αναφέρει πως σε περίπτωση ατυχήματος και σε έκτακτες περιπτώσεις πρέπει να αναστέλλεται η είσπραξη - και έχω γίνει μάρτυρας να παρακωλύεται η διέλευση ασθενοφόρου με αναμμένο φάρο και τον οδηγό να παρακαλά να τον αφήσει να φύγουν. Είχαν κλείσει την λωρίδα που υπάρχει για αυτό ακριβώς τον σκοπό και το ασθενοφόρο χρειάστηκε να περιμένει δέκα λεπτά πίσω από τα αυτοκίνητα, αντί να ανοίξει η μπάρα και η συγκεκριμένη σειρά να μην πληρώσει, ώστε να περάσει και το ασθενοφόρο. Στο κάτω-κάτω ήταν ευθύνη της εταιρίας να υπάρχει ειδική λωρίδα για τα ασθενοφόρα και εκείνη την στιγμή ήταν κλειστή. Ήταν κι αυτό το περιστατικό στον μετωπικό σταθμό στην Θήβα.