James Parker - Σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα ο σχεδιαστής της ανάρτησης του Yamaha GTS1000

Αγωνιζόμενος, ανήσυχος και εφευρετικός μηχανικός
James Parker RADD
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

20/7/2023

Στις 11 Ιουλίου του 2023, σε ηλικία 76 ετών, απεβίωσε ο James Parker, 10 ημέρες αφότου τον είχε χτυπήσει αυτοκίνητο την ώρα που περπατούσε, κοντά στο σπίτι του στη Santa Fe. Ο Αμερικανός μηχανολόγος και σχεδιαστής ήταν γνωστός για το επαναστατικό μπροστινό σύστημα μοτοσυκλέτας RADD που βγήκε σε μαζική παραγωγή στη Yamaha GTS1000 το 1993.

Ο Parker μεγάλωσε στην Καλιφόρνια αλλά και στην Ινδία, ενώ σπούδασε Design στο Πανεπιστήμιο του Stanford. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε συνιδρυτής σε εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη Santa Fe, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μοτοσυκλέτα, όντας κι ο ίδιος φανατικός αναβάτης, αγωνιζόμενος και σχεδιαστής πρωτότυπων μηχανολογικών εφαρμογών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ίδρυσε την εταιρεία Rationally Advanced Design Development (RADD), ήτοι Λογικά Προηγμένη Σχεδιαστική Εξέλιξη, με κύριο στόχο την εξέλιξη και την προώθηση ενός επαναστατικού μπροστινού συστήματος ανάρτησης και διεύθυνσης για μοτοσυκλέτα.

Elf-X

Κύρια έμπνευση του Parker στον σχεδιασμό του RADD -που διαχώριζε τα συστήματα ανάρτησης και διεύθυνσης μπροστά-, ήταν η πρωτότυπη Elf X του Γάλλου σχεδιαστή Andre de Cortanze. Ο Cortanze με το δικό του επαναστατικό σύστημα ανάρτησης-διεύθυνσης είχε δηλώσει πως είχε 4 στόχους: να χαμηλώσει το κέντρο βάρους, να προσδώσει φυσικά χαρακτηριστικά αντί-βύθισης (antidive) στο σύστημα, να μειώσει το βάρος και να την ενσωματώσει στο πλαίσιο. Οι δευτερεύοντες στόχοι ήταν η επίτευξη του ιδανικού 50/50 στην κατανομή βάρους μπροστά και πίσω, η μείωση της οπισθέλκουσας (Cx), και η ταχύτερη αλλαγή τροχών -κυρίως για αγωνιστική χρήση. Επιπλέον βελτιωμένη ήταν η ροή αέρα στο ψυγείο και ρυθμιζόμενη η γεωμετρία της ανάρτησης και του συστήματος διεύθυνσης.

RADD

Επιστρέφοντας στον Αμερικανό σχεδιαστή, ο Parker κατέθεσε τις πρώτες του πατέντες το 1983, και παρουσίασε το σύστημα RADD σε πρωτότυπη μορφή το 1984. Ο ίδιος ανέφερε ως πλεονεκτήματα του συστήματος του την βελτιωμένη ακαμψία απέναντι στο συμβατικό πιρούνι -που ενεργεί ως μοχλός στο πλαίσιο, πολλαπλασιάζοντας τα φορτία-, με το RADD να μην υποφέρει από παρόμοια συμπεριφορά, αφού ουσιαστικά αποτελεί τμήμα του πλαισίου.

James Parker RADD

Ο Parker ευτύχησε να δει το σύστημα RADD να περνά σε μαζική παραγωγή, μέσω της sport-touring μοτοσυκλέτας Yamaha GTS1000 που ξεκίνησε να πωλείται το 1993, φέροντας πλαίσιο που η Yamaha ονόμαζε Omega (Ωμέγα) λόγω του σχήματος του σε συνδυασμό με τα ψαλίδια εμπρός και πίσω. Η GTS1000 έφερε τετρακύλινδρο εν σειρά κινητήρα από FZR1000, με μειωμένη απόδοση 100 hp, ενώ διέθετε ηλεκτρονικό ψεκασμό και ABS.

Δυστυχώς, παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή χαρακτηριστικά της, η GTS απέτυχε εμπορικά -κυρίως λόγω της πολύ υψηλής τιμής της-, και σταμάτησε να πωλείται στις Η.Π.Α. το 1994, ενώ παρέμεινε στην παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1999.

James Parker RADD

Θυμίζουμε πως πριν η Yamaha παρουσιάσει το GTS1000, είχε δείξει στο Tokyo Motor Show του 1989 την φουτουριστική πρωτότυπη μοτοσυκλέτα Morpho (και το 1991-1992 τη Morpho II), που χρησιμοποιούσε το RADD, και είχε ρυθμιζόμενο τιμόνι, ρυθμιζόμενα μαρσπιέ και ρυθμιζόμενη σέλα.

James Parker RADD

Το σύστημα RADD είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα, καθώς το μονόμπρατσο ψαλίδι δεν επέτρεπε τη χρήση και δεύτερου δίσκου μπροστά, ενώ για να βοηθήσει την πέδηση σε κάποια από τα πρωτότυπα δίκυκλα του που φόρεσαν το σύστημα, ο Αμερικανός τοποθέτησε και δεύτερη δαγκάνα μπροστά. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το GTS1000 διέθετε εξαπίστονη δαγκάνα μπροστά για τον ίδιο σκοπό.

James Parker RADD

Η σχεδιαστική δουλειά του Parker δεν περιορίστηκε όμως στο RADD, έχοντας σχεδιάσει κι ένα εναλλακτικό σύστημα οπίσθιας ανάρτησης, διαφορετικό από το paralever της BMW, ένα σύστημα κίνησης μοτοσυκλέτας και στους δυο τροχούς, ημί-ενεργητικές αναρτήσεις, και το πλαίσιο της ηλεκτρικής Mission R που κυριάρχησε στο Πρωτάθλημα TTXGP/FIM του 2011, μεταξύ άλλων.

James Parker RADD

Πολλές από τις πρωτότυπες μοτοσυκλέτες του Parker βρίσκονται ως εκθέματα στο Advanced Design Center του Barber Vintage Motorsports Museum στο Birmingham της Alabama

Ετικέτες

Βιετνάμ: Τέλος στα δίκυκλα με κινητήρα εσωτερικής καύσης από το 2026!

Αρχικά μόνο στο κέντρο της πρωτεύουσας Hanoi, λόγω ρύπανσης - Πλάνα για σταδιακή επέκταση του μέτρου
Hanoi to bam fossil fuel motos
Από τον

Φίλιππο Σταυριδόπουλο

18/7/2025

Το Βιετνάμ ανακοίνωσε πως θα απαγορεύσει τα δικυκλα με κινητήρες εσωτερικής καύσης στο κέντρο του Hanoi από τον Ιούλιο του 2026, στο πλαίσιο προσπάθειας για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, σύμφωνα με κρατικά μέσα ενημέρωσης.

Η οδηγία, που υπέγραψε ο Πρωθυπουργός του Βιετνάμ Pham Minh Chinh, αφορά την περιοχή εντός και κατά μήκος του βασικού περιφερειακού δρόμου που περιβάλλει το ιστορικό κέντρο του Hanoi. Οι τοπικές αρχές έχουν λάβει εντολή να προχωρήσουν στην σταδιακή απόσυρση των δίτροχων με θερμικό κινητήρα μέχρι την καθορισμένη προθεσμία.

Hanoi to bam fossil fuel motos

Όπως και στο υπόλοιπο Βιετνάμ, οι μοτοσυκλέτες αποτελούν το κύριο μέσο μεταφοράς για την πλειονότητα των 8 εκατομμυρίων κατοίκων της πόλης. Το Ανόι μετρά σχεδόν 7 εκατομμύρια μοτοσυκλέτες και μόλις πάνω από ένα εκατομμύριο αυτοκίνητα! Ωστόσο, με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου και τη στροφή προς τα ιδιωτικά οχήματα, η ρύπανση από την κυκλοφορία έχει γίνει ένα αυξανόμενο πρόβλημα, με την πόλη να συγκαταλέγεται συχνά ανάμεσα στις πιο μολυσμένες παγκοσμίως.

Hanoi to bam fossil fuel motos

Η κυβέρνηση στοχεύει επίσης στη μετάβαση από τα οχήματα με ορυκτά καύσιμα σε ηλεκτρικά, για την αντιμετώπιση τόσο της ρύπανσης όσο και της κλιματικής αλλαγής.

Ανησυχία και αντιδράσεις από επαγγελματίες των δύο τροχών

Η ανακοίνωση έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στην πρωτεύουσα του Βιετνάμ, κυρίως λόγω της έλλειψης σαφούς σχεδίου για τη τόσο γρήγορη κατάργηση και αντικατάσταση των οχημάτων που έχουν κινητήρες εσωτερικής καύσης με ηλεκτρικά. Γίνεται επίσης λόγος για πλήγμα στην μερίδα των κατοίκων που έχουν χαμηλό εισόδημα και χρησιμοποιούν επαγγελματικά τα δίκυκλά τους για να επιβιώσουν, εργαζόμενοι ως διανομείς, μεταφορείς και αναβάτες δικύκλων-ταξί. Προς το παρόν δεν έχει ανακοινωθεί κάτι έστω για την ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς πόσο μάλλον για κάποιου είδους επιδότηση, για την μετάβαση στα ηλεκτρικά.

Hanoi to bam fossil fuel motos

Το κεντρικό Hanoi φιλοξενεί μεγάλο μέρος της επιχειρηματικής δραστηριότητας της πόλης, με κυβερνητικά κτίρια, γραφεία και εμπορικά κέντρα.

Δεύτερη φάση με εφαρμογή αυστηρότερων μέτρων

Μια δεύτερη φάση του σχεδίου αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2028, επεκτείνοντας την απαγόρευση σε μεγαλύτερη περιοχή, ενώ παράλληλα θα περιορίστει η κυκλοφορία ορισμένων βενζινοκίνητων αυτοκινήτων παλιότερης τεχνολογίας.

Hanoi to bam fossil fuel motos

Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, τη χρήση ψηφιακών εργαλείων για την παρακολούθηση της ρύπανσης και την επιβολή αυστηρότερων προστίμων για παραβάσεις. Εξετάζεται επίσης το αμφιλεγόμενο μέτρο, επιβράβευσης για όσους καταγγέλλουν περιβαλλοντικές παραβάσεις.

Το στοίχημα του Hanoi είναι μεγάλο και η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από το πώς θα εφαρμοστεί η μετάβαση στην πράξη και από το κατά πόσο η τεράστια κοινότητα των δικυκλιστών θα μπορέσει να ακολουθήσει το κυβερνητικό χρονοδιάγραμμά ή θα διεκδικήσει εξορθολογισμό του που μοιάζει αναπόφευκτος.