James Parker - Σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα ο σχεδιαστής της ανάρτησης του Yamaha GTS1000

Αγωνιζόμενος, ανήσυχος και εφευρετικός μηχανικός
James Parker RADD
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

20/7/2023

Στις 11 Ιουλίου του 2023, σε ηλικία 76 ετών, απεβίωσε ο James Parker, 10 ημέρες αφότου τον είχε χτυπήσει αυτοκίνητο την ώρα που περπατούσε, κοντά στο σπίτι του στη Santa Fe. Ο Αμερικανός μηχανολόγος και σχεδιαστής ήταν γνωστός για το επαναστατικό μπροστινό σύστημα μοτοσυκλέτας RADD που βγήκε σε μαζική παραγωγή στη Yamaha GTS1000 το 1993.

Ο Parker μεγάλωσε στην Καλιφόρνια αλλά και στην Ινδία, ενώ σπούδασε Design στο Πανεπιστήμιο του Stanford. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε συνιδρυτής σε εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη Santa Fe, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μοτοσυκλέτα, όντας κι ο ίδιος φανατικός αναβάτης, αγωνιζόμενος και σχεδιαστής πρωτότυπων μηχανολογικών εφαρμογών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ίδρυσε την εταιρεία Rationally Advanced Design Development (RADD), ήτοι Λογικά Προηγμένη Σχεδιαστική Εξέλιξη, με κύριο στόχο την εξέλιξη και την προώθηση ενός επαναστατικού μπροστινού συστήματος ανάρτησης και διεύθυνσης για μοτοσυκλέτα.

Elf-X

Κύρια έμπνευση του Parker στον σχεδιασμό του RADD -που διαχώριζε τα συστήματα ανάρτησης και διεύθυνσης μπροστά-, ήταν η πρωτότυπη Elf X του Γάλλου σχεδιαστή Andre de Cortanze. Ο Cortanze με το δικό του επαναστατικό σύστημα ανάρτησης-διεύθυνσης είχε δηλώσει πως είχε 4 στόχους: να χαμηλώσει το κέντρο βάρους, να προσδώσει φυσικά χαρακτηριστικά αντί-βύθισης (antidive) στο σύστημα, να μειώσει το βάρος και να την ενσωματώσει στο πλαίσιο. Οι δευτερεύοντες στόχοι ήταν η επίτευξη του ιδανικού 50/50 στην κατανομή βάρους μπροστά και πίσω, η μείωση της οπισθέλκουσας (Cx), και η ταχύτερη αλλαγή τροχών -κυρίως για αγωνιστική χρήση. Επιπλέον βελτιωμένη ήταν η ροή αέρα στο ψυγείο και ρυθμιζόμενη η γεωμετρία της ανάρτησης και του συστήματος διεύθυνσης.

RADD

Επιστρέφοντας στον Αμερικανό σχεδιαστή, ο Parker κατέθεσε τις πρώτες του πατέντες το 1983, και παρουσίασε το σύστημα RADD σε πρωτότυπη μορφή το 1984. Ο ίδιος ανέφερε ως πλεονεκτήματα του συστήματος του την βελτιωμένη ακαμψία απέναντι στο συμβατικό πιρούνι -που ενεργεί ως μοχλός στο πλαίσιο, πολλαπλασιάζοντας τα φορτία-, με το RADD να μην υποφέρει από παρόμοια συμπεριφορά, αφού ουσιαστικά αποτελεί τμήμα του πλαισίου.

James Parker RADD

Ο Parker ευτύχησε να δει το σύστημα RADD να περνά σε μαζική παραγωγή, μέσω της sport-touring μοτοσυκλέτας Yamaha GTS1000 που ξεκίνησε να πωλείται το 1993, φέροντας πλαίσιο που η Yamaha ονόμαζε Omega (Ωμέγα) λόγω του σχήματος του σε συνδυασμό με τα ψαλίδια εμπρός και πίσω. Η GTS1000 έφερε τετρακύλινδρο εν σειρά κινητήρα από FZR1000, με μειωμένη απόδοση 100 hp, ενώ διέθετε ηλεκτρονικό ψεκασμό και ABS.

Δυστυχώς, παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή χαρακτηριστικά της, η GTS απέτυχε εμπορικά -κυρίως λόγω της πολύ υψηλής τιμής της-, και σταμάτησε να πωλείται στις Η.Π.Α. το 1994, ενώ παρέμεινε στην παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1999.

James Parker RADD

Θυμίζουμε πως πριν η Yamaha παρουσιάσει το GTS1000, είχε δείξει στο Tokyo Motor Show του 1989 την φουτουριστική πρωτότυπη μοτοσυκλέτα Morpho (και το 1991-1992 τη Morpho II), που χρησιμοποιούσε το RADD, και είχε ρυθμιζόμενο τιμόνι, ρυθμιζόμενα μαρσπιέ και ρυθμιζόμενη σέλα.

James Parker RADD

Το σύστημα RADD είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα, καθώς το μονόμπρατσο ψαλίδι δεν επέτρεπε τη χρήση και δεύτερου δίσκου μπροστά, ενώ για να βοηθήσει την πέδηση σε κάποια από τα πρωτότυπα δίκυκλα του που φόρεσαν το σύστημα, ο Αμερικανός τοποθέτησε και δεύτερη δαγκάνα μπροστά. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το GTS1000 διέθετε εξαπίστονη δαγκάνα μπροστά για τον ίδιο σκοπό.

James Parker RADD

Η σχεδιαστική δουλειά του Parker δεν περιορίστηκε όμως στο RADD, έχοντας σχεδιάσει κι ένα εναλλακτικό σύστημα οπίσθιας ανάρτησης, διαφορετικό από το paralever της BMW, ένα σύστημα κίνησης μοτοσυκλέτας και στους δυο τροχούς, ημί-ενεργητικές αναρτήσεις, και το πλαίσιο της ηλεκτρικής Mission R που κυριάρχησε στο Πρωτάθλημα TTXGP/FIM του 2011, μεταξύ άλλων.

James Parker RADD

Πολλές από τις πρωτότυπες μοτοσυκλέτες του Parker βρίσκονται ως εκθέματα στο Advanced Design Center του Barber Vintage Motorsports Museum στο Birmingham της Alabama

Ετικέτες

Ιδιοκατασκευή Yamaha Ténéré 900 - H τρικύλινδρη Adventure που δεν θέλει να φτιάξει η Yamaha

Τουλάχιστον όχι ακόμα
Custom Tenere 900
Από τον

Φίλιππο Σταυριδόπουλο

21/7/2025

Τον Ιούλιο του 2025, παρουσιάστηκε αυτό που πολλοί αναβάτες περίμεναν εδώ και καιρό, μια Yamaha Ténéré 900. Όχι επίσημα από τη Yamaha, αλλά μέσα από μια εντυπωσιακή custom μοτοσυκλέτα στην Αυστραλία από την Purpose Built Moto κατά παραγγελία ενός πελάτη.

Η βάση ήταν μια Yamaha MT-09 του 2019, εξοπλισμένη με τον τρικύλινδρο CP3 κινητήρα 847 κ.εκ., απόδοσης 115 ίππων. Ο πελάτης, λάτρης του τρικύλινδρου ήχου, ζήτησε από την ομάδα να μετατρέψει τη γυμνή μοτοσυκλέτα σε μία αληθινή adventure εκδοχή. Το αποτέλεσμα ονομάστηκε, Rally Raid.

Custom Tenere 900

Για να ενισχύσουν τον ήχο και τον χαρακτήρα του κινητήρα, οι κατασκευαστές πρόσθεσαν μια χειροποίητη εξάτμιση 3-σε-2 με δύο carbon τελικά της Yoshimura, τοποθετημένα ψηλά στο λιγνό πίσω μέρος της μοτοσυκλέτας.

Custom Tenere 900

Η Rally Raid διατηρεί το αλουμινένιο πλαίσιο και το ψαλίδι της MT-09, αλλά οι αναρτήσεις αναβαθμίστηκαν σημαντικά με ένα αντεστραμμένο πιρούνι από KTM 1190 Super Adventure στο μπροστά μέρος ενώ στο πίσω τοποθετήθηκε ένα custom αμορτισέρ και τροποποιημένο μοχλικό.

Custom Tenere 900

Για να υποστηρίξει τον πιο χωμάτινο χαρακτήρα της, η μοτοσυκλέτα φέρει τροχούς με ακτίνες, 21” εμπρός και 18” πίσω με στεφάνια αλουμινίου από την Excel και ελαστικά με τακουνιά άλλα και προστασίες κινητήρα τόσο στο πλάι (κάγκελα) όσο και από κάτω (ποδιά). Μπροστά παρέμεινε το  διπλό δισκόφρενο για να τιθασεύει τη δύναμη του CP3.

Custom Tenere 900

Στο εμπρός μέρος δεσπόζει ένας πύργος τύπου Rally, βασισμένος στο σχέδιο της Ténéré 700, με LED προβολείς και ένα σπαρτιατικό όργανο αλλά και minimal φλας τόσο εμπρός όσο και πίσω. Οι off-road επιλογές συνεχίζονται σε τιμόνι και μαρσιπιέ, ενώ το υπόλοιπο κουστούμι της μοτοσυκλέτας (φτερά, ουρά) είναι από χειροποίητο αλουμίνιο σε μια, όχι και τόσο off-road λογική.

Custom Tenere 900

Παρά την πληθώρα προσθέτων εξαρτημάτων, η συνολική μάζα διατηρείται περίπου στα 200 κιλά, κοντά στο βάρος της εργοστασιακής MT-09 και λίγο χαμηλότερα από την Ténéré 700. Ο πελάτης μπορεί να προσαρμόσει πλαϊνές βαλίτσες για μια πιο άνετη ταξιδιωτική εμπειρία αλλά και σετ τροχών 17” για μια πιο supermoto προσέγγιση, με το ίδιο τρικύλινδρο πάθος.

Custom Tenere 900

Η Yamaha δεν διαθέτει πλέον μεγαλύτερη Ténéré και η Super Ténéré, εκείνη για την οποία έχουμε γράψει ιδιαίτερα επικριτικά σχόλια που υπήρξαν μάλιστα σημείο τριβής με την ελληνική αντιπροσωπεία, παρότι ΕΙΧΑΜΕ ΔΙΚΙΟ όπως φάνηκε από την πορεία αυτού του μοντέλου, δεν έχει αυτή την στιγμή ξεκάθαρο μέλλον.

Η προσπάθεια αυτή, αν και ιδιαίτερα αμφίβολο το πώς συμπεριφέρεται στο χώμα με αυτό το πλαίσιο, τουλάχιστον δείχνει το ενδιαφέρον που υπάρχει αλλά και πώς θα μπορούσε να είναι μια Adventure μοτοσυκλέτα με τον CP3 κινητήρα και εμφάνιση rally. Μέχρι η Yamaha να κάνει την κίνηση, τέτοιες ιδιοκατασκεύες μάς δείχνουν τι είναι εφικτό και ανοίγουν την όρεξη. Αποτελούν όμως και ένα μήνυμα προς την ηγεσία της Yamaha, που έτσι μετρά την απήχηση που θα είχε ένα τέτοιο εγχείρημα...