Yamaha: Πατέντα με δικύλινδρο turbo για το ΜΤ-09

Εξετάζοντας την υπερτροφοδότηση
Από τον

Πάνο Καραβοκύρη

24/4/2019

Πρόσφατα η Yamaha κατέθεσε ορισμένες πατέντες στις οποίες παρουσιάζεται το (προηγούμενης γενιάς) MT-09 εξοπλισμένο με έναν δικύλινδρο κινητήρα turbo. Μετά το 2000, έχουμε δει απ’ τους υπόλοιπους ιαπωνικούς κολοσσούς αντίστοιχες πατέντες που παρουσιάζουν κινητήρες με συστήματα υπερτροφοδότησης, ενώ μόνο ένας απ’ αυτούς προχώρησε στην υλοποίησή τους, προς το παρόν. Αναφερόμαστε φυσικά στην Kawasaki και στη σειρά μοντέλων H2, όπου κάθε χρόνο παρουσιάζονται νέα μέλη απ’ το 2015. Στην περίπτωση της Kawasaki έχουμε ένα σύστημα supercharger, ενώ εδώ η Yamaha μας δείχνει ξεκάθαρα πως δουλεύει πάνω στη τεχνολογία turbo. Σε επίπεδο πρωτότυπων, "πρωτοπόρος" είναι η Suzuki με το Recursion, που φροντίζει να ανανεώνει τα σχέδιά του ανά τακτά χρονικά διαστήματα χωρίς να λέει τίποτα για το πότε και αν θα βγει στην παραγωγή, φτάνοντας στο σημείο να θυμίζει μαμούθ σίριαλ με πάνω από 500 επεισόδια. Παράλληλα όμως, αποτελεί και την επαλήθευση του άτυπου κανόνα πως: Όποια μοτοσυκλέτα βλέπουμε σε μορφή πατεντών δεν είναι σίγουρο πως θα την δούμε και στην παραγωγή μετέπειτα.

Το γεγονός ότι στα σχέδια βλέπουμε ένα ΜΤ-09 είναι εύκολα αντιληπτό, αλλά όχι δεσμευτικό για το τί είδους μοτοσυκλέτα θα έχει τον κινητήρα turbo όταν κι αν βγει στην παραγωγή. Παρά το γεγονός πως από το πλάι ο κινητήρας δείχνει να είναι ο τρικύλινδρος των 847cc του mT-09, στα υπόλοιπα σχέδια παρατηρούμε απ’ το σύστημα εξαγωγής πως πρόκειται για έναν δικύλινδρο κινητήρα. Η τακτική που οι εταιρείες καταθέτουν πατέντες χρησιμοποιώντας σχέδια από παλιότερα μοντέλα όπως στην προκείμενη περίπτωση ή άσχετα τελείως συνηθίζεται διότι υπάρχουν φορές που θέλουν να αποκρύψουν τη μορφή ενός επερχόμενου μοντέλου. Παρ’ όλα αυτά υπάρχει μια παρατραβηγμένη θεωρία που συνοδεύει αυτή την ειδηση και λέει πως η χρήση αυτών των σχεδίων δεν είναι τυχαία, αλλά υπήρχε από τότε που σχεδιαζόταν το πρώτο MT-09 να εξοπλιστεί με κινητήρα turbo.

Κυρίαρχος λόγος που οι περισσότερες εταιρείες στρέφουν την προσοχή τους στην υπερτροφοδότηση δεν είναι άλλος πλέον, απ’ τις όλο και περισσότερο αυστηρές προδιαγραφές Euro 4/5. Το 2021 βρίσκεται δίπλα μας και τότε είναι που θα μπουν σε πλήρη ισχύ οι Euro 5 προδιαγραφές με αποτέλεσμα ο χρόνος να πιέζει τις εταιρείες να βρουν λύσεις για την μείωση των ρύπων, τη βελτιστοποίηση της κατανάλωσης και την διατήρηση ή αύξηση των επιδόσεων των κινητήρων τους. Οι κινητήρες turbo όπου χρησιμοποιούνται κατά κόρον απ’ τις αυτοκινητοβιομηχανίες προσφέρουν με τα χαρακτηριστικά τους τη λύση στο πρόβλημα των αυστηρών προδιαγραφών, καθώς επιτρέπουν από μικρότερου κυβισμού και λιγότερων κυλινδρων κινητήρες να έχουν την απόδοδοση ίση με κινητήρες υπερδιπλάσιου κυβισμού και κυλίνδρων. Είναι αυτό που αποκαλούν "downsizing".

Στα σχέδια της Yamaha βλέπουμε την τοποθέτηση του turbo σε δύο διαφορετικά σημεία. Στην πρώτη περίπτωση η τουρμπίνα βρίσκεται στο ύψος του στροφάλου και έχει αρκετή απόσταση από τις βαλβίδες εξαγωγής του κινητήρα. Έτσι, εξασφαλίζεται αρκετή απόσταση μεταξύ του μπροστινού τροχού και του κινητήρα, χωρίς να υπάρχει το ενδεχόμενο να έρθουν σε επαφή κατά τη βύθιση των καλαμιών. Όμως, λόγω της αυξημένης απόστασης της τουρμπίνας απ’ την κεφαλή το φαινόμενο του turbo lag (η χρονική καθυστέρηση απόκρισης της τουρμπίνας στην άνοδο των στροφών του κινητήρα) είναι πιο έντονο και δημιουργεί σκαλοπάτι στην απόδοση της ροπής και της ιπποδύναμης.  

Στο δεύτερο σχέδιο παρατηρούμε πως η τουρμπίνα είναι τοποθετημένη πιο κοντά στην κεφαλή, έχοντας μικρότερη απόσταση απ’ τις βαλβίδες εξαγωγής. Γεγονός που καθιστά λιγότερο αισθητό το turbo lag και ο κινητήρας αποκτά μια πιο προοδευτική και ομαλή λειτουργία. Αύτη η θέση –που είναι πιο κοντά στην κεφαλή του κινητήρα- χρησιμοποιείται απ’ το 2000 κι έπειτα στους περισσότερους κινητήρες αυτοκινήτων βελτιώνοντας την απόκριση της τουρμπίνας, όμως η μετάβαση αυτής της τεχνολογίας στο κόσμο των μοτοσυκλετών δημιουργεί χωροταξικά προβλήματα, καθώς η τουρμπίνα βρίσκεται πολύ κοντά στον μπροστινό τροχό με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος κατά τη βύθιση του πιρουνιού να έρθουν σε επαφή. Για την επίλυση αυτού θα πρέπει να αλλαχτεί η θέση του κινητήρα, όμως κάτι τέτοιο επηρεάζει τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς της μοτοσυκλέτας, από την αλλαγή της κατανομής των μαζών. Επίσης, παρατηρούμε και στις δύο περιπτώσεις πως μετά την τουρμπίνα υπάρχει ο καταλύτης σε μικρή απόσταση, που τον βοηθά να θερμαίνεται γρήγορα (μόλις οι καταλύτες ζεσταθούν αρκετά τότε λειτουργούν στο 100% του δυναμικού τους).

Για το ποια λύση θα χρησιμοποιήσει η Yamaha ώστε τα μοντέλα της να πληρούν τις προδιαγραφές EURO 5-6 κ.τ.λ. είναι ακόμη άγνωστο, όμως οι νέες πατέντες δείχνουν πως είναι διαθέσιμη να περπατήσει και σε άλλα μονοπάτια.

Πάντως να θυμίσουμε, πως στα jet ski έχει κινητήρες με υπερτροφοδότηση, αντίστοιχης αρχιτεκτονικής με εκείνη της Kawasaki και είναι περίεργο που δεν προχωρά με κάτι που ήδη έχει στα χέρια της, αλλά πειραματίζεται με τα turbo.

Ετικέτες

Τεχνικό Honda E-Clutch: Έτσι μένει στη ζωή η μανέτα του συμπλέκτη!

Το σύστημα που σου δίνει τον έλεγχο αφαιρώντας μόνο την ταλαιπωρία
Τεχνικό Honda E-Clutch 2025
Από το

motomag

15/10/2025

Τα καλύτερα δύο κόσμων συνδυάζει το E-Clutch της Honda αφού σου δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσεις τη μανέτα του συμπλέκτη της μοτοσυκλέτας μόνο όταν θέλεις εσύ και τον υπόλοιπο χρόνο να απολαμβάνεις υψηλότερα επίπεδα άνεσης και ασφάλειας με το κιβώτιο να λειτουργεί ως ημιαυτόματο.

Όσο και αν ακούγεται απίστευτο στους νεότερους, η Honda βάλθηκε να καταργήσει τη μανέτα του συμπλέκτη σχεδόν από την ίδρυσή της αφού ακόμη και η Dream D-Type του 1949, η πρώτη πραγματική μοτοσυκλέτα της ιαπωνικής εταιρείας, είχε ημιαυτόματο κιβώτιο δύο σχέσεων χωρίς μανέτα συμπλέκτη στο αριστερό γκριπ! Ακολούθησε φυσικά το θρυλικό πλέον Super Cub το 1958 που έκανε προσιτό το ημιαυτόματο κιβώτιο στις μάζες, με τη Honda να εφαρμόζει διαφόρων ειδών κιβώτια στα μοντέλα της στο πέρασμα του χρόνου που δεν είχαν μηχανικό συμπλέκτη. 

Ο λόγος για την "αντιπάθεια" της Honda στη μανέτα του συμπλέκτη δεν είναι άλλος από τη φιλοσοφία του ίδιου του Soichiro Honda που ήθελε τα δίκυκλά του να είναι φιλικά και να μπορούν να οδηγηθούν από οποιονδήποτε και αυτό διέπει τον τρόπο που η εταιρεία σχεδιάζει και εξελίσσει μοτοσυκλέτες και λοιπά δίκυκλα μέχρι σήμερα. Κάπως έτσι φτάσαμε στο πλήρως αυτόματο κιβώτιο διπλού συμπλέκτη DCT που μόνο η Honda έχει τολμήσει να εφαρμόσει σε μοτοσυκλέτα, ενώ τώρα οι επιλογές διευρύνονται με το E-Clutch.

Τεχνικό Honda E-Clutch 2025
Από την πρώτη κιόλας πραγματική μοτοσυκλέτα της η Honda προσπάθησε να εξαφανίσει τη μανέτα του συμπλέκτη από το τιμόνι

Ένα E-Clutch για όλους
Το νέο σύστημα της Honda δεν αυτοματοποιεί πλήρως το μηχανικό κιβώτιο σχέσεων, όπως το Y-AMT της Yamaha, αλλά κάνει αυτό που θα βρει υποστηρικτές ακόμη και στην πιο σκληροπηρηνική μερίδα των αναβατών που θεωρούν εχθρό οτιδήποτε αφαιρεί από τον έλεγχο που έχουν οι ίδιοι στη μοτοσυκλέτα τους και πίνουν νερό στην υγεία της μανέτας του συμπλέκτη.

Αναμφίβολα το E-Clutch θα το λατρέψουν και οι αναβάτες που κυκλοφορούν με σκούτερ ή παπί και πιστεύουν ότι η ώρα έφτασε για να κάνουν το βήμα στις μοτοσυκλέτες που τόσο θέλουν να οδηγήσουν. Έτσι μόνο θα "κλείσουν" τον κύκλο τους στους δύο τροχούς, ή για να το θέσουμε καλύτερα, θα ανοίξουν έναν άλλο, τον πιο σημαντικό και θα απολαύσουν και άλλες χάρες που δεν μπορούσαν να βρουν στα άλλα σκούτερ και τα παπιά. 

Μέχρι σήμερα η μανέτα του συμπλέκτη στεκόταν εμπόδιο στο παραπάνω όνειρο, όμως τώρα αυτό μπορεί να γίνει πραγματικότητα για όλους. Μάλιστα η Honda έχει σκοπό να τοποθετήσει το E-Clutch και σε μοτοσυκλέτες μικρότερου κυβισμού με πιο προσιτή τιμή και ένας λόγος που αυτό είναι εφικτό έχει να κάνει και με το κόστος του ίδιου του συστήματος. Το κόστος του E-clutch είναι χαμηλότερο έναντι των αυτόματων και πλήρως αυτοματοποιημένων μηχανικών κιβωτίων και αυτό κάνει εφικτή την εφαρμογή του σε μοντέλα μικρότερου κυβισμού χωρίς να αυξάνεται σημαντικά η τιμή τους. Η Honda έκανε την αρχή με τα CBR650R και CB650R για να δείξει ότι το E-Clutch δεν αφαιρεί τίποτα ούτε στην οδήγηση μοτοσυκλετών με σπορ DNA και μετά από αυτά ακολούθησε το CL250 E-Clutch, η μικρή cruiser που είναι ήδη διαθέσιμη στην Ιαπωνία, αλλά και η ρετρό αισθητικής CB500 Super Four, η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Κίνα και δεν αποκλείεται να πατήσει τους τροχούς της και στην Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση το E-Clutch θα το δούμε και σε άλλες μοτοσυκλέτες ως το σύστημα που απελευθερώνει τον αναβάτη από οποιοδήποτε άγχος σχετικό με τη μανέτα του συμπλέκτη και ταυτόχρονα του δίνει τον πλήρη έλεγχο όποτε το θελήσει αυτός.

Honda E-Clutch τεχνικό 2025

Απλό σαν κατασκευή και διαισθητικό σε λειτουργία
Το E-Clutch αυτοματοποιεί τη λειτουργία του συμπλέκτη όταν η μοτοσυκλέτα εκκινεί από στάση αλλά και όταν βρίσκεται σε κίνηση με τον αναβάτη να ασχολείται μόνο με το γκάζι και τον επιλογέα των σχέσεων του κιβωτίου, τον οποίο και χρησιμοποιεί σα να υπάρχει τοποθετημένο quickshifter. Τον έλεγχο της σύμπλεξης και αποσύμπλεξης (μερικής και πλήρους) αναλαμβάνουν δύο μικρά ηλεκτρικά μοτέρ που συνδέονται μεταξύ τους με γρανάζια και ελέγχονται ως προς την ενεργοποίησή τους από κεντρική μονάδα. Η εν λόγω μονάδα αξιοποιεί μια σειρά από αισθητήρες που της στέλνουν δεδομένα, μεταξύ άλλων, για τις στροφές του κινητήρα, τη θέση του λεβιέ ταχυτήτων, την πίεση που ασκείται στα ελατήρια των δίσκων του συμπλέκτη και τη θέση του άξονα του κιβωτίου ταχυτήτων. 

Το E-Clutch αποσυμπλέκει τους δίσκους του συμπλέκτη όταν οι στροφές του κινητήρα πλησιάσουν το ρελαντί και ταυτόχρονα η μοτοσυκλέτα μειώνει ταχύτητα για να ακινητοποιηθεί. Έπειτα τους συμπλέκει προοδευτικά κατά την εκκίνηση από στάση, ενώ τους ελέγχει και στις αλλαγές ταχυτήτων. Στην πράξη ο αναβάτης τα αντιλαμβάνεται όλα αυτά σα να γίνονται από ένα αόρατο χέρι με τη σύμπλεξη και την αποσύμπλεξη να έχουν απόλυτα φυσική αίσθηση, ενώ μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να παρακάμψει το σύστημα και να πιάσει ο ίδιος τη μανέτα.

Τότε ο αισθητήρας στο μοχλικό, που πιέζει τους δίσκους, δίνει εντολή στην κεντρική μονάδα να απενεργοποιήσει τα ηλεκτρικά μοτέρ, σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Το σύστημα μπαίνει αυτόματα σε λειτουργία μετά από 5 δευτερόλεπτα αν ο κινητήρας έχει πολλές στροφές και σε λιγότερο από ένα δεύτερο στο χαμηλότερο φάσμα ώστε να είναι έτοιμο να πατινάρει ή ακόμα και να αποσυμπλέξει πλήρως τους δίσκους για να μην σβήσει ο κινητήρας. 

Honda E-Clutch τεχνικό 2025
H Honda μπορούσε να κάνει το E-Clutch να δουλέψει με έναν ενεργοποιητή αλλά προτίμησε δύο που "ενώνονται" με γρανάζια γιατί έτσι το σύστημα επιτυγχάνει εξαιρετική ακρίβεια στον χειρισμό του συμπλέκτη

Ο αναβάτης μπορεί επίσης να απενεργοποιήσει πλήρως το E-Clutch αν το επιθυμεί, αλλά και να μεταβάλει ηλεκτρονικά τον τρόπο και την ταχύτητα που γίνεται η σύμπλεξη/αποσύμπλεξη. Το σύστημα προσφέρει τρία προγράμματα για τις αλλαγές ταχυτήτων: Hard, Medium και Soft. Στο Hard η διάρκεια σύμπλεξης/αποσύμπλεξης διαρκεί ελάχιστα προσομοιώνοντας τη λειτουργία ενός quickshifter και στο medium και soft η διαδικασία διαρκεί περισσότερο, ομαλοποιώντας τις αλλαγές, ενώ “μαλακώνει” και το λεβιέ των σχέσεων του κιβωτίου. Τον σημαντικότερο ρόλο στη διαισθητική λειτουργία του συστήματος παίζει το προηγμένο λογισμικό που το ελέγχει με τη Honda να το αλλάζει κοντά στις 500 φορές μέχρι να συμφωνήσουν όλοι οι μηχανικοί της ως προς τη λειτουργία και την αποδοτικότητά του!

Ρίχνει άγχος και ταλαιπωρία στο μηδέν
Το E-Clutch δείχνει τον καλύτερο εαυτό του στο αστικό περιβάλλον εκεί που θα λειτουργήσει υπερωρίες και θα εκτιμηθεί δεόντως από τους έμπειρους αναβάτες, οι οποίοι δεν θα ταλαιπωρούν άσκοπα το αριστερό τους χέρι στα συνεχή σταμάτα-ξεκίνα. Παράλληλα, θα αποφορτίσει τους αρχάριους τόσο από το άγχος του ελέγχου του συμπλέκτη στις μανούβρες όσο και από το άγχος του σβησίματος του κινητήρα από λάθος χειρισμό, ένα λάθος που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε πτώση. Και στις δύο περιπτώσεις βελτιώνει και το επίπεδο ασφάλειας αφού τόσο οι έμπειροι όσο και εκείνοι με μικρότερη εμπειρία έχουν ένα πράγμα λιγότερο να ασχολούνται στο δύσκολο αστικό περιβάλλον και να συγκεντρώνονται έτσι περισσότερο στην οδήγηση. Το E-Clutch κάνει για όλους αφού προσθέτει στους τομείς της άνεσης και τις ασφάλειας χωρίς να αφαιρεί τίποτα από την εμπειρία οδήγησης μιας μοτοσυκλέτας.