Ε.Ε.Συμβ.: Γεμάτη αδυναμίες χωρίς οφέλη, η κατασκευή των αυτοκινητόδρομων στην Ελλάδα!

Οι συμβάσεις παραχώρησης ήταν ένα λάθος...
Θάνο Αμβρ. Φελούκα
Από τον

Θάνο Αμβρ. Φελούκα

21/3/2018

Με Ειδική Έκθεση το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, δημοσιεύει τα αποτελέσματα επιτόπου έρευνας για έργα μεταφορών με συμβάσεις παραχώρησης σε Γαλλία, Ελλάδα, Ιρλανδία και Ισπανία, καταλήγοντας με τα χειρότερα για τους αυτοκινητόδρομους της χώρας μας. Ο λόγος που ελέγχθηκαν οι χώρες αυτές, είναι γιατί αντιπροσωπεύουν το 70% του συνολικού κόστους έργων με συμβάσεις παραχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την Ελλάδα να κρατά τα σκήπτρα στην ανατίμηση των έργων αυτών.

Σχεδόν έχει συμπληρωθεί δεκαετία από τότε που γράφαμε στο ΜΟΤΟ πως το μόνο σωστό με τα διόδια και τις συμβάσεις παραχώρησης, είναι να ακυρωθούν πλήρως, για να δεχτούμε μεταξύ άλλων και την αντίδραση των εταιριών. Μονάχα που εμείς δεν γράφαμε για τις Συμβάσεις Παραχώρησης, γιατί δεν θέλαμε να δεχτούμε πως θα πληρώνουμε διόδια, αλλά γιατί είχαμε διαβάσει και τις 1.600 σελίδες επί τρεις φορές για κάθε μία τότε, και τραβούσαμε τα μαλλιά μας με όλα όσα συμφωνούσε τότε το Ελληνικό Κράτος. Είχαμε φτάσει μάλιστα και σε σχετικό διάλογο, σε μία από τις συζητήσεις μας με εκπρόσωπο τύπου:

«Να έρθετε στην Λάρισα, θα βάλουμε ένα ελικόπτερο για τους δημοσιογράφους που φέρνουν αντιρρήσεις, και θα πετάξουμε πάνω από τα Τέμπη, να δείτε ότι τρυπάμε το βουνό και πόσο τεράστιο έργο κάνουμε» Η δική μας απάντηση ήταν η εξής απλή:

«Ευχαριστούμε αλλά δεν έχει κανέναν νόημα η πτήση με το ελικόπτερο. Δεν αμφισβητούμε πως ανοίγετε τρύπες στο βουνό, ούτε πως είναι ένα τεράστιο έργο. Το πρόβλημα είναι ο τρόπος με τον οποίο γίνεται. Με μικρότερο ή το ίδιο κόστος θα το έκανε το κράτος μόνο του ή ακόμα κι εγώ ο ίδιος, ο κάθε ιδιώτης χωρίς κεφάλαιο δηλαδή. Διότι προεισπράττοντας για ένα μεγάλο διάστημα το αρχικό κεφάλαιο από τα διόδια που παραχωρούνται και με το κράτος εγγυητή της επένδυσης, δεν απαιτείται καμία εταιρία! Ο καθένας μας το έκανε, πόσο μάλλον το ίδιο το κράτος, αν μπορούσε να λειτουργήσει ως κράτος φυσικά».

Το πρόβλημα των ΣΔΙΤ που λίγες φωνές τότε περιέγραψαν, ανάμεσά τους και το MOTO από τους πρώτους, έρχεται τώρα το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο να το επικυρώσει!

 

Στην πολυσέλιδη έκθεσή του που την παραθέτουμε αυτούσια αν θέλετε να την διαβάσετε στο τέλος του άρθρου, το Ελεγκτικό Συνέδριο καταλήγει πως οι ΣΔΙΤ δεν είναι πάντα η καλύτερη περίπτωση για την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου, ενώ τονίζει πως η διάθεση των Ευρωπαϊκών Κονδυλίων δεν έχει αξιοποιηθεί όπως θα έπρεπε. Να τονίσουμε βέβαια πως στην απορρόφηση πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα κατέχει τα σκήπτρα έχοντας εισπράξει το 59% του συνολικού ποσού της συνεισφοράς. Το ιδιαίτερο πρόβλημα της Ελλάδας από την άλλη πλευρά, είναι πως με τις υπερβολικές εγγυήσεις που έδωσε στον ιδιωτικό τομέα και την μείωση διέλευσης από τα διόδια εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, βρέθηκε να εγγυάται τόσο το ίδιο το έργο, όσο και το κέρδος της επένδυσης!

Με την απότομη αύξηση της τιμής πώλησης των καυσίμων που το ίδιο το κράτος επέβαλλε, δόθηκε το τελειωτικό χτύπημα για τα έργα με τις εταιρίες να διακόπτουν την συνέχειά τους εξαιτίας της πολύ μικρής διέλευσης από τους σταθμούς των διοδίων. Εκεί, όπως λέει η Έκθεση, το Δημόσιο βρέθηκε ανάμεσα σε ένα δίλλημα από δύο εξίσου ζημιογόνες επιλογές, εξαιτίας των Συμβάσεων Παραχώρησης που υπέγραψε, λίγο πριν φύγει από την πολιτική για να ζήσει πλούσια τα γερατειά του ο Σουφλιάς!

Όπως είπε επί λέξη στο MOTO ο κ. Μαυραγάνης πριν λίγες μέρες, όταν του αναφέραμε την αδικία να πληρώνει μία μοτοσυκλέτα το 70% του αντιτίμου ενός οικογενειακού αυτοκινήτου, ξεκινώντας συζήτηση για τις Συμβάσεις Παραχώρησης: «Αφήστε έχουμε δει δράκους και τέρατα όταν κοιτούσαμε όλα όσα είχαν υπογράψει. Δεν πιστεύαμε όλα όσα είχαν συμφωνήσει!»

Η Έκθεση κάνει ειδική μνεία στα 13 κράτη μέλη που κατασκευάζουν δρόμους χωρίς συμβάσεις παραχώρησης, αλλά και βρίσκει και τις διαφορές από κράτος σε κράτος, ανάμεσα στα παραπάνω που ελέγχτηκαν, ακριβώς γιατί αποτελούν το 70% του κόστους.

Η Ελλάδα είναι το χειρότερο παράδειγμα. Το Δημόσιο επέλεξε την επανεκκίνηση των έργων, ως λιγότερο άσχημη λύση, μονάχα που τα έργα έγιναν μικρότερα από αυτό που αρχικά έπρεπε πράγμα το οποίο αποτελεί ξεχωριστή αιτία για την μειωμένη διέλευση που παρουσιάζουν. Επιπρόσθετα το κόστος ανά χιλιόμετρο έφτασε να αυξηθεί έως και 47% για τον Αυτοκινητόδρομο Ε-65 (Αθήνα-Θεσσαλονίκη) και έως και 69% και την Ολυμπία Οδό με ταυτόχρονη μείωση της έκτασης των έργων κατά 55% και 45% αντίστοιχα! Πλέον το κόστος έφτασε ακόμα και τα 20,2 εκατ. Ευρώ ανά χλμ, ένα κόστος που καταλήγει στον φορολογούμενο απευθείας και φυσικά περιλαμβάνει το κέρδος της εταιρίας αλλά και του Δημοσίου!

Πρέπει επίσης να τονισθεί πως ευθύνη έχει και το Δημόσιο, καθώς πριν την οικονομική κρίση, έδωσε στις εταιρίες στρεβλή εικόνα χρήσης των αυτοκινητόδρομων και υπερβολικά αισιόδοξες προβλέψεις για το μέλλον. Καθιστούσε έτσι την βιωσιμότητα της επένδυσής τους εξ αρχής δύσκολη. Η οικονομική κρίση απλά συρρίκνωσε περισσότερο τα νούμερα, οδηγώντας στην πλήρη διακοπή των έργων.

Οι Ευρωπαίοι ελεγκτές διαπιστώνουν πως έργα με συμβάσεις παραχώρησης σε τόσο μεγάλο βάθος χρόνου είναι μία πρακτική που δεν πρέπει να γίνεται και ζημιώνει τους φορολογούμενους. Ταυτόχρονα εκμηδενίζει τον ανταγωνισμό, αποδυναμώνει την διαπραγματευτική θέση του Δημοσίου, υπονομεύει την οικονομική αποδοτικότητα και την διαφάνεια!

Διαβάστε αναλυτικά την Ειδική Έκθεση:

 

 

Συνημμένα

BOAK: Νέα αποζημίωση στην κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ

Καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις οδηγούν σε νέα οικονομική επιβάρυνση του Δημοσίου
ΒΟΑΚ
Από τον

Φίλιππο Σταυριδόπουλο

10/10/2025

Μετά την πρόσφατη αποζημίωση των 21 εκατ. ευρώ για το τμήμα Νεάπολη–Άγιος Νικόλαος, ο ανάδοχος (ΑΚΤΩΡ – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) του έργου Χερσόνησος–Νεάπολη ζητά πλέον 124 εκατ. ευρώ, επικαλούμενος καθυστερήσεις λόγω έλλειψης ωριμότητας των απαλλοτριώσεων

Η υπόθεση αφορά το τμήμα του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) από Χερσόνησο έως Νεάπολη, που υλοποιείται από την κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ – ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Το έργο, μήκους 22,44 χιλιομέτρων, λαμβάνει παράταση 16,3 μηνών καθώς οι καθυστερήσεις στην παράδοση των απαλλοτριωμένων χώρων εμπόδισαν την πρόοδο των εργασιών.

Η αρχική ημερομηνία ολοκλήρωσης, του κυβερνητικά πολυδιαφημισμένου έργου, είχε οριστεί για τις 21 Απριλίου 2027, ωστόσο, όπως σημειώνεται στην απόφαση του Υπουργείου Υποδομών, “δεν διαπιστώθηκαν εργασίες που θα μπορούσε να εκτελέσει ο ανάδοχος για να περιορίσει τις καθυστερήσεις”, αναλαμβάνοντας εμμέσως την ευθύνη. Έτσι, το υπουργείο αποδέχτηκε το δικαίωμα του αναδόχου να ζητήσει αποζημίωση, το ακριβές ύψος της οποίας παραμένει άγνωστο, καθώς “θα οριστικοποιηθεί μετά την υποβολή όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών και την εξέτασή τους από την Αναθέτουσα Αρχή”.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει το υψηλό κόστος που προκαλούν οι ελλείψεις ωριμότητας στα μεγάλα έργα υποδομής. Οι καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, που δεν αποτελούν ευθύνη του αναδόχου, μεταφράζονται σε σημαντικές αποζημιώσεις προς τις εταιρείες, τις οποίες τελικά επωμίζεται το Δημόσιο.

Το έργο Χερσόνησος–Νεάπολη περιλαμβάνει:

  • 22,44 χλμ. αυτοκινητόδρομου με πλάτος οδοστρώματος 21,5 μ.
  • 9,65 χλμ. παράπλευρου και κάθετου δικτύου
  • 12 γέφυρες μονού κλάδου (1,7 χλμ.)
  • 5 σήραγγες συνολικού μήκους 6,75 χλμ.
  • 5 ανισόπεδους κόμβους

Το τμήμα αυτό αποτελεί το δεύτερο εργοτάξιο του ΒΟΑΚ που έχει ξεκινήσει κατασκευές, μετά το Νεάπολη–Άγιος Νικόλαος, όπου οι εργασίες προχωρούν. Το έργο των 14,5 χιλιομέτρων, με κόστος 186 εκατ. ευρώ, υλοποιείται επίσης από την ΤΕΡΝΑ και την ΑΚΤΩΡ και έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Η νέα διεκδίκηση των 124 εκατ. ευρώ επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της επαρκούς προετοιμασίας των μεγάλων έργων πριν από τη δημοπράτησή τους, ένα θέμα που, όπως φαίνεται, κοστίζει ακριβά στην πολιτεία και κατ’ επέκταση στους πολίτες.