James Parker - Σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα ο σχεδιαστής της ανάρτησης του Yamaha GTS1000

Αγωνιζόμενος, ανήσυχος και εφευρετικός μηχανικός
James Parker RADD
Κώστα Γκαζή
Από τον

Κώστα Γκαζή

20/7/2023

Στις 11 Ιουλίου του 2023, σε ηλικία 76 ετών, απεβίωσε ο James Parker, 10 ημέρες αφότου τον είχε χτυπήσει αυτοκίνητο την ώρα που περπατούσε, κοντά στο σπίτι του στη Santa Fe. Ο Αμερικανός μηχανολόγος και σχεδιαστής ήταν γνωστός για το επαναστατικό μπροστινό σύστημα μοτοσυκλέτας RADD που βγήκε σε μαζική παραγωγή στη Yamaha GTS1000 το 1993.

Ο Parker μεγάλωσε στην Καλιφόρνια αλλά και στην Ινδία, ενώ σπούδασε Design στο Πανεπιστήμιο του Stanford. Στη δεκαετία του 1970 υπήρξε συνιδρυτής σε εταιρεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού στη Santa Fe, όμως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μοτοσυκλέτα, όντας κι ο ίδιος φανατικός αναβάτης, αγωνιζόμενος και σχεδιαστής πρωτότυπων μηχανολογικών εφαρμογών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ίδρυσε την εταιρεία Rationally Advanced Design Development (RADD), ήτοι Λογικά Προηγμένη Σχεδιαστική Εξέλιξη, με κύριο στόχο την εξέλιξη και την προώθηση ενός επαναστατικού μπροστινού συστήματος ανάρτησης και διεύθυνσης για μοτοσυκλέτα.

Elf-X

Κύρια έμπνευση του Parker στον σχεδιασμό του RADD -που διαχώριζε τα συστήματα ανάρτησης και διεύθυνσης μπροστά-, ήταν η πρωτότυπη Elf X του Γάλλου σχεδιαστή Andre de Cortanze. Ο Cortanze με το δικό του επαναστατικό σύστημα ανάρτησης-διεύθυνσης είχε δηλώσει πως είχε 4 στόχους: να χαμηλώσει το κέντρο βάρους, να προσδώσει φυσικά χαρακτηριστικά αντί-βύθισης (antidive) στο σύστημα, να μειώσει το βάρος και να την ενσωματώσει στο πλαίσιο. Οι δευτερεύοντες στόχοι ήταν η επίτευξη του ιδανικού 50/50 στην κατανομή βάρους μπροστά και πίσω, η μείωση της οπισθέλκουσας (Cx), και η ταχύτερη αλλαγή τροχών -κυρίως για αγωνιστική χρήση. Επιπλέον βελτιωμένη ήταν η ροή αέρα στο ψυγείο και ρυθμιζόμενη η γεωμετρία της ανάρτησης και του συστήματος διεύθυνσης.

RADD

Επιστρέφοντας στον Αμερικανό σχεδιαστή, ο Parker κατέθεσε τις πρώτες του πατέντες το 1983, και παρουσίασε το σύστημα RADD σε πρωτότυπη μορφή το 1984. Ο ίδιος ανέφερε ως πλεονεκτήματα του συστήματος του την βελτιωμένη ακαμψία απέναντι στο συμβατικό πιρούνι -που ενεργεί ως μοχλός στο πλαίσιο, πολλαπλασιάζοντας τα φορτία-, με το RADD να μην υποφέρει από παρόμοια συμπεριφορά, αφού ουσιαστικά αποτελεί τμήμα του πλαισίου.

James Parker RADD

Ο Parker ευτύχησε να δει το σύστημα RADD να περνά σε μαζική παραγωγή, μέσω της sport-touring μοτοσυκλέτας Yamaha GTS1000 που ξεκίνησε να πωλείται το 1993, φέροντας πλαίσιο που η Yamaha ονόμαζε Omega (Ωμέγα) λόγω του σχήματος του σε συνδυασμό με τα ψαλίδια εμπρός και πίσω. Η GTS1000 έφερε τετρακύλινδρο εν σειρά κινητήρα από FZR1000, με μειωμένη απόδοση 100 hp, ενώ διέθετε ηλεκτρονικό ψεκασμό και ABS.

Δυστυχώς, παρά τα εντυπωσιακά για την εποχή χαρακτηριστικά της, η GTS απέτυχε εμπορικά -κυρίως λόγω της πολύ υψηλής τιμής της-, και σταμάτησε να πωλείται στις Η.Π.Α. το 1994, ενώ παρέμεινε στην παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο μέχρι το 1999.

James Parker RADD

Θυμίζουμε πως πριν η Yamaha παρουσιάσει το GTS1000, είχε δείξει στο Tokyo Motor Show του 1989 την φουτουριστική πρωτότυπη μοτοσυκλέτα Morpho (και το 1991-1992 τη Morpho II), που χρησιμοποιούσε το RADD, και είχε ρυθμιζόμενο τιμόνι, ρυθμιζόμενα μαρσπιέ και ρυθμιζόμενη σέλα.

James Parker RADD

Το σύστημα RADD είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα, καθώς το μονόμπρατσο ψαλίδι δεν επέτρεπε τη χρήση και δεύτερου δίσκου μπροστά, ενώ για να βοηθήσει την πέδηση σε κάποια από τα πρωτότυπα δίκυκλα του που φόρεσαν το σύστημα, ο Αμερικανός τοποθέτησε και δεύτερη δαγκάνα μπροστά. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως το GTS1000 διέθετε εξαπίστονη δαγκάνα μπροστά για τον ίδιο σκοπό.

James Parker RADD

Η σχεδιαστική δουλειά του Parker δεν περιορίστηκε όμως στο RADD, έχοντας σχεδιάσει κι ένα εναλλακτικό σύστημα οπίσθιας ανάρτησης, διαφορετικό από το paralever της BMW, ένα σύστημα κίνησης μοτοσυκλέτας και στους δυο τροχούς, ημί-ενεργητικές αναρτήσεις, και το πλαίσιο της ηλεκτρικής Mission R που κυριάρχησε στο Πρωτάθλημα TTXGP/FIM του 2011, μεταξύ άλλων.

James Parker RADD

Πολλές από τις πρωτότυπες μοτοσυκλέτες του Parker βρίσκονται ως εκθέματα στο Advanced Design Center του Barber Vintage Motorsports Museum στο Birmingham της Alabama

Ετικέτες

KTM Vintage Motard, από ιδέα του Oberdan Bezzi στην πραγματικότητα

Ένα custom με ρετρό εμφάνιση
KTM Vintage Motard, από ιδέα του Oberdan Bezzi στην πραγματικότητα
Από το

motomag

5/5/2025

Ένα σκίτσο του Oberdan Bezzi αρκούσε για να εμπνεύσει κάποιον να δημιουργήσει τη δική του custom μοτοσυκλέτα. Έχοντας λάβει και την σχετική “ευλογία” του σχεδιαστή, δεν του πήρε πολύ χρόνο για να δώσει ζωή σε αυτό το όμορφο motard με νεο-ρετρό αισθητική.

Αρχικά ήταν απλώς ένα σχέδιο, μια γραφιστική άσκηση που ανέβηκε στην ιστοσελίδα του σχεδιαστή Oberdan Bezzi ένας ενδιαφέρων συνδυασμός μεταξύ ενός σύγχρονου supermotard και την αισθητική μιας vintage KTM. Ένας νέος το είδε, το αγάπησε και αποφάσισε να δώσει ζωή σε αυτήν τη μοτοσυκλέτα.

KTM Vintage Motard, από ιδέα του Oberdan Bezzi στην πραγματικότητα
το ψηφιακό σχέδιο που έγινε χωρίς να υπάρχει σκοπός να βγει κάποτε στο δρόμο

Αφού ζήτησε την άδεια του Bezzi για να χρησιμοποιήσει το σχέδιό του (άδεια που έδωσε με ενθουσιασμό ο σχεδιαστής), γεννήθηκε αυτή η custom μοτοσυκλέτα: ένα supermotard με έντονη ρετρό αισθητική, που υλοποιήθηκε από τον Roberto Trevisan.

Η βάση είναι μια KTM EXC 525, ένα καθαρόαιμο αγωνιστικό enduro. Η μοτοσυκλέτα από την οποία ξεκίνησε όμως, είχε ήδη μετατραπεί σε motard με ζάντες 17 ιντσών και μεγαλύτερο σύστημα πέδησης από την Braking, με δίσκο 320 χιλιοστών. Το πλαίσιο και ο κινητήρας παρέμειναν αμετάβλητα, ενώ η αισθητική άλλαξε ριζικά.

KTM Vintage Motard, από ιδέα του Oberdan Bezzi στην πραγματικότητα
η μοτοσυκλέτα δωρητής
​​​​​​

Τα αυθεντικά πλαστικά αντικαταστάθηκαν με εκείνα των KTM GS μοτοσυκλετών της δεκαετίας του '70 όπως και το ρεζερβουάρ. Όσον αφορά το χρώμα, ακολουθήθηκε πιστά το αρχικό σχέδιο: επιλέχθηκαν το λευκό και το γαλάζιο. Εκτός από το κοινό, συγχαρητήρια για την εξαιρετική υλοποίηση, έφτασαν και από τον ίδιο τον σχεδιαστή, Oberdan Bezzi. Το συγκεκριμένο custom αποτελεί ένα καλό παράδειγμα πως η ρετρό αισθητική μπορεί να συνεχίσει να έχει απήχηση και στην σημερινή εποχή σε νέους ανθρώπους που δεν έχουν ζήσει το πρότερο μεγαλείο τους.

το τελικό αποτέλεσμα:

Ετικέτες