Ταξίδι - Ελληνόφωνα χωριά της απουλίας

4/5/2015

Στον ιταλικό νότο, μια άλλη, ξεχασμένη Ελλάδα, με υποδέχτηκε και με καλωσόρισε στην αγκαλιά της. Με τις πινακίδες των εννιά ελληνόφωνων χωριών της Απουλίας να μου εύχονται ολόθερμα το… Kalos irtate, οι κάτοικοί τους, οι Γραικάνοι, μου πρόσφεραν ένα αλησμόνητο μάθημα Ιστορίας.
Calimera, Castrignano dei Greci, Corigliano d’ Otranto, Martano, Martignano, Soleto, Sternatia, Zollino, Melpignano. Εννιά συνολικά κωμοπόλεις και οικισμοί, που απλώνονται γεωγραφικά στο περίφημο "τακούνι της ιταλικής μπότας", απαρτίζουν την ελληνόφωνη περιοχή της Κάτω Ιταλίας (Απουλία), γνωστότερη ως Grecia Salentina. Πρόκειται για μια περιοχή 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων νοτίως της πόλης Lecce, που κατοικείται από 40.000 κατοίκους, των οποίων τα ήθη, τα έθιμα, αλλά κυρίως η γλώσσα τους –η γραικάνικη διάλεκτος– αναδύουν άρωμα και πολιτισμό ελληνικό.
Ανατρέχοντας άλλωστε στα αρχαία κείμενα του Στράβωνα και του Ηρόδοτου, προκύπτουν αδιάσειστα στοιχεία αναφορικά με την ελληνικότητα της περιοχής, ενώ οι πρώτες αναφορές ξεκινούν από την Μινωική εποχή, όταν η σημερινή Απουλία ήταν η χώρα των Ιάπυγων, των Μεσσάπιων και των Λευκανών.
Παρά το γεγονός της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας στην περιοχή της Απουλίας, οι σύγχρονες επιστημονικές απόψεις (στηριζόμενες φυσικά στις διαθέσιμες ιστορικές πηγές) δεν έχουν καταφέρει να αποσαφηνίσουν επαρκώς για το εάν το ελληνικό γλωσσικό στοιχείο της περιοχής έλκει την προέλευσή του από την αρχαιότητα ή προέκυψε κατά την βυζαντινή περίοδο, εξαιτίας της μετακίνησης ελληνικών πληθυσμών στην περιοχή –με την μορφή μεταναστευτικών κυμάτων– από την Πελοπόννησο.
Η διάλεκτος των Γκραίκων (όπως ονομάζουν τον εαυτό τους οι γηγενείς των ελληνόφωνων χωριών της Απουλίας), από τις αρχές του 20ου αιώνα έχει αποτελέσει θέμα εκτεταμένης έρευνας και μελέτης από κορυφαίες προσωπικότητες της διεθνούς φιλολογικής κοινότητας. Ωστόσο, ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την προέλευση της γλώσσας δεν έχουν ακόμα προκύψει.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, εννιά δήμοι της περιοχής προχώρησαν στην δημιουργία ενός ενιαίου οργανισμού (Unione dei Comuni della Grecia Salentina), με σκοπό τη διάσωση της ελληνικής πολιτιστικής και ιστορικής τους κληρονομιάς. Παράλληλα, στο πανεπιστήμιο του Lecce, ιδρύθηκε και ξεκίνησε να λειτουργεί έδρα ελληνικής φιλολογίας.
Η δική μου γνωριμία με τα ελληνόφωνα χωριά της Grecia Salentina, που έγινε παρέα με μια λευκή Suzuki DL650A V-Strom, συνοδεύτηκε από την συγκλονιστική διαπίστωση ότι οι κάτοικοί της αποτελούν την πιο τρανή απόδειξη για την ελληνικότητα της συγκεκριμένης περιοχής. Αρκετοί ήταν εκείνοι που μου δήλωσαν απερίφραστα ότι είναι Γκραικάνοι, όχι μόνο στην κουλτούρα αλλά στη μνήμη και στην καρδιά. Παντού συνάντησα ονόματα ελληνικά: στα χωριά, στους δρόμους, στις επιγραφές καταστημάτων – ακόμα όμως και το τοπίο, ένα κλασικό οικοσύστημα ξερολιθιάς και ελιάς, θύμιζε έντονα αντίστοιχο ελληνικό.

Δίχως υπερβολή, η παρουσία μου στα χωριά των Γκραικάνων, μόνο χαρά και ενθουσιασμό προσέδιδε στους ντόπιους, αφού απέναντί τους είχαν ένα "λεντίτι" (αδελφό) από την Ελλάδα. Ενώ εγώ από την πλευρά, με έκπληξη συνειδητοποιούσα ότι η περιπλάνηση με την λευκή V-Strom 650 στα ελληνόφωνα χωριά της Grecia Salentina είχε μετουσιωθεί σε κάτι δυνατότερο και πιο συναρπαστικό από ένα συνηθισμένο ταξίδι στην ιταλική γη. Παραδόξως, το οδοιπορικό μου στην Απουλία είχε προσλάβει την μορφή μιας ενθουσιώδης αναζήτησης άλλου ενός χαμένου κρίκου της μακριάς αλυσίδας του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Τι πήρα μαζί μου αποχαιρετώντας την ελληνόφωνη γη της Απουλίας; Ένα γκραικάνικο ερωτικό τραγούδι, που έκλεισα για πάντα μέσα
στην καρδιά μου:

"Orrio tto fengo pu su ste kanoni
orrio tto fengon io pu s’ oste panu su.
Esprize tikane, sekundu o chioni
jo llustro pu embie o fengo’pu cipanu.
Ma en io ttosso ciso mea spiandorro
Cino pu ferefse i kkardian emena,
io t’ ammai-ssu, a maddhia, o muson olo
Pou kante o fengo, kanononta esena!"

("Ωραίο το φεγγάρι που κοιτούσες.
Ωραίο το φεγγάρι που ήταν πάνω σου.
Άσπριζαν τα πάντα σαν το χιόνι
για το φως που το φεγγάρι έστελνε από εκεί ψηλά.
Μα δεν ήταν τόσο αυτή η μεγάλη λάμψη
αυτό που πλήγωσε την καρδιά μου,
όσο τα μάτια σου, τα μαλλιά, όλο το πρόσωπο
που μάγευαν το φεγγάρι που κοιτούσε εσένα!")

Κωνσταντίνος Μητσάκης

https://bit.ly/MOTO_670

Επικαιρότητα

Πάτρα: Μοτοσυκλετιστής παραβίασε κόκκινο και όριο ταχύτητας παρέσυρε γυναίκα και παιδί – Νεκρή η ηλικωμένη

Τον νόμο στα χέρια απειλεί να πάρει ο πατέρας

Πάτρα: Μοτοσυκλετιστής παραβίασε κόκκινο και όριο ταχύτητας παρέσυρε γιαγιά και παιδί – Νεκρή η γυναίκα

Από το

motomag

30/8/2025

Τραγικό περιστατικό αργά το απόγευμα της Παρασκευής στην Πάτρα όταν ένας 46^ος από την Αθήνα οδηγώντας Suzuki GSX-R 1000 K7 παραβίασε το κόκκινο της οδού Ιερόθεου και συνέχισε επί της Ακτής Δυμαίων αναπτύσσοντας μεγάλη ταχύτητα, όπως φάνηκε τόσο από το φρενάρισμα 150 μέτρων αλλά και από τα κομμάτια του φαίρινγκ που έφτασαν σε ακόμη πιο μεγάλη απόσταση.

Την ώρα εκείνη την οδό διέσχιζε πεζή μία ηλικιωμένη 86 ετών κρατώντας ένα κοριτσάκι 8 ετών. Αν και αρχικά τα τοπικά μέσα είχαν δημοσιεύσει πως ήταν η γιαγιά του παιδιού, στην πράξη ήταν η γειτόνισσα της οικογένειας με την οποία διατηρούν ισχυρούς δεσμούς φιλίας.

Η σύγκρουση ήταν σφοδρή με την γυναίκα να χάνει την ζωή της ακαριαία και το παιδάκι να τραυματίζεται σοβαρά χωρίς όμως να κινδυνεύει η ζωή του. Ο αναβάτης δεν τραυματίστηκε.

Οδηγήθηκε σήμερα στον ανακριτή και την Δευτέρα στον εισαγγελία όπου αντιμετωπίζει κακούργημα. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Flamis δεν αρνήθηκε στους αστυνομικούς ότι πέρασε με κόκκινο ούτε πως είχε αναπτύξει υπερβολική ταχύτητα, παρόλο που δεν μιλά, έγνεψε καταφατικά και περιορίστηκε μόνο να πει πως πήγαινε βόλτα και πως δεν πρόλαβε να αντιδράσει.

Ο πατέρας του μικρού παιδιού δίνει την τραγική εικόνα στο σύνολό της.

Αναφέρει πως η γυναίκα ουσιαστικά έσωσε την μικρή, την σήκωσε και την πέταξε στο διάζωμα μόλις αντιλήφθηκε την μοτοσυκλέτα. Όπως λέει χαρακτηριστικά, έχει τρία μικρά παιδιά αλλά οφείλει να πάρει τον νόμο στα χέρια του αν η δικαιοσύνη δεν κάνει αυτό που πρέπει απέναντι στον ασυνείδητο αναβάτη.

Οι δηλώσεις του πατέρα αναλυτικά:

«Ήρθε η γειτόνισσα η οποία είναι πολλά χρόνια γειτόνισσα μας η οποία ξέρει τα παιδιά μου, εγώ είμαι 44 χρονών έχω τρία ανήλικα παιδιά, είμαι οδηγός βαρέου οχήματος νταλίκας και ήρθε η γιαγιά η οποία είχε πει στην μικρή θα έρθω το απόγευμα να σε πάω βόλτα, χτύπησε η μακαρίτισσα την πόρτα μου και της λέω “γιαγιά Τιτίκα η μικρή δεν είναι εδώ έχει πάει με την μαμά της να ψωνίσει”»

«Έρχεται την παίρνει μετά από λίγο, φεύγουν, όλο χαρά το παιδί μου να πάμε στο νότιο πάρκο, μιλάμε για μια απόσταση από το σπίτι μου 500 μέτρα όπου στην μέση υπάρχει παραλιακή ζώνη, οδός ταχείας κυκλοφορίας ας το πούμε, από εκεί γίνεται είσοδος και έξοδος στην Πάτρα», προσθέτει.

«Γυρνώντας από το νότιο πάρκο και λίγο πριν να ανέβει η γιαγιά με το παιδί μου πάνω στο διάζωμα για να περάσουν στο άλλο ρεύμα απέναντι ο ασυνείδητος οδηγός πέρασε με κόκκινο το φανάρι από την Ιερόθεου επί της ακτής Δυμαίων με ιλιγγιώδη ταχύτητα, η γιαγιά βλέπει την μηχανή ότι πάει να πέσει πάνω στο παιδί, πετάει το παιδί στο πεζοδρόμιο χτυπάει την γιαγιά την σακατεύει. Ακαριαίος θάνατος επιτόπου και σπάει χέρια πόδια και στο παιδί μου και αυχένα»

«Το θέαμα που αντίκρισα στο νεκροτομείο ήταν απερίγραπτο»
«Με παίρνουν τηλέφωνο από το ΕΚΑΒ και μου λένε τι είχε συμβεί. Πάω να δω το παιδί μου και έπειτα πήγα να δω την γιαγιά στο νοσοκομείο. Η γιαγιά μου είπαν πως πέθανε. Το θέαμα που αντίκρισα εγώ στο νεκροτομείο ήταν απερίγραπτο δεν έχω ξανά δει κάτι τέτοιο».

«Σήμερα το πρωί με κάλεσε η τροχαία να δώσω κατάθεση, εγώ χθες το βράδυ 4:30 ήμουν στο σημείο που έγινε το περιστατικό στο σημείο υπάρχει 150 μέτρα φρενάρισμα και διάσπαρτα τα κομμάτια της μηχανής. Σήμερα θα περάσει από ανακριτή και εισαγγελέα, εγώ είμαι 45 χρονών έχω τρία παιδιά, η αυτοθυσία που έκανε αυτή η γυναίκα για να σώσει το παιδί μου και αν έχω και λίγο φιλότιμο επάνω μου και φοράω παντελόνια, αν αυτός δεν κατηγορηθεί για κακούργημα για φόνο, τον νόμο θα τον πάρω στα χέρια μου εγώ. Και θα το κάνω για την αυτοθυσία που έκανε αυτή η γυναίκα για το παιδί μου. Εγώ θα τον σκοτώσω με τα ίδια μου τα χέρια και ας έρθουν να με δικάσουν», καταλήγει ο πατέρας της 8χρονης.

Από τις πληροφορίες που υπάρχουν το αριστερό πόδι της νεκρής γυναίκας σχεδόν διαμελίστηκε σε δύο σημεία κατά την σύγκρουση ενώ ήταν θαύμα που το κοριτσάκι σώθηκε με κατάγματα, τουλάχιστον στην αρχική αυτή εκτίμηση καθώς έχει χτυπήσε σε πολλά σημεία.